Оңтүстік жұрты Наурызды 9 күн тойламақ
2013 ж. 19 наурыз
1314
0
Наурыз мейрамы түбі бір түркі жұртына ғана емес, күллі шығыс елдеріне ортақ мереке. Жаңғыру мен жаңарудың, ынтымақтың мерекесі саналатын бұл мейрамды тойлау елімізде жыл сайын қарқын алып келеді. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жарлығымен мереке 21-23 наурыз күндері атап өтіледі. Алайда, мерекені жалпыхалықтық сипатқа, өзінің төл бейнесіне қайта қауыштыру өмір талабы. Жыл сайын бұқаралық ақпарат құралдары осы Наурыз мерекесін қалай тойлап жүрміз?-деген сұрақты көпшіліктің ортасына тастап, зиялы азаматтарымыз бен тарихшы, әдебиетші ғалымдарымыздың пікірін беруден ары аса алмай келеміз.
Сөз бар да, іс жоқ. Елбасының өзі Наурыз мерекесін тойлаудың тың үлгісін дайындаңдар деп, тапсырма да берген болатын. Бірақ, қанша уақыт өтсе де, өзгеріс енбей келіп еді. Биыл Наурыз мерекесін кеңінен тойлауға ауа-райы, жер жағдайы ыңғайлы өңір Оңтүстік Қазақстан облысының әкімдігі 2013 жылғы наурыз мейрамына арналған шараларды 14-наурыздан бастап, 23 наурызға дейін жалғастыруды қарастырып отыр.
Жаңа сипатта ұйымдастырылып отырған биылғы мейрам халқымыздың көнеден келе жатқан «Наурызнама» дәстүрін заманауи үлгіде қайта жаңғыртуға бағытталып отыр. Осыған байланысты мерекелік шаралар 9 күнде 9 түрлі атау бойынша ұйымдастырылмақ. Әр күн өзіндік сипатта, өзіндік ерекшеліктермен аталып өтіледі.
14-наурыз күніне «Көктем шуағы» атауы беріліп, облыс әкімі ардагерлерді көктемнің келуімен құттықтады. Жастар қарияларға қолғабыс жасап, түрлі қайырымдылық шараларын өткізді. 1917 жылға дейінгі күнтізбе бойынша бұл күннің 1 наурызға сәйкес келетіндігін ескерсек, мерекелік шараларға «Көктем шуағы» атауының берілуі орынды саналады. Бұл елімізде тек қана батыс өңірінде ғана сақталып қалған «көрісу» дәстүрін жаңғырту болмақ.
Ал, 15 наурызға «Тағзым күні» атауы берілді. Бұл күні Шымкент қаласында Төле бидің 350 жылдығына, Абылай ханның 300 жылдығына арналған республикалық ақындар айтысы өтіп, мешіттерде ата-бабалар рухына арналып Құран бағышталды. Қаза болған шекарашылар рухына да Құран бағышталып, шекарашылар ескерткішіне гүл шоқтары қойылды.
16 наурызда «Алас күні» атауымен жалпыхалықтық сенбілік өткізілді. «Аластау» ұғымы ертеректе «тазару, тазалану» дегенді білдіреді. Облыс аумағында бертінге дейін Наурыз мерекесі қарсаңында арықтарды тазалау, ағаш отырғызу дәстүрі болған. Бұл дәстүр соңғы кездері сиреп бара жатыр. Сондықтан, мерекелік шаралар барысында бұл игі дәстүрді жаңғырту көзделді.
Ал, 17 наурыз күні «Береке күні» аталып, бұл күні түрлі қайырымдылық шаралары жүргізілді. Балалар үйлеріне, қарттар үйіне жәрдем берілді.
18 наурыз – «Өніс күні». Бұл күні дүниеге келген сәбилерге арнайы сыйлықтар жасалды. Аналарына да сый-құрмет көрсетілді. Сондай-ақ сенбілік кезінде отырғызылған ағаштар Наурыз мерекесі қарсаңында дүниеге келген сәбилерге арналды. Сонымен қатар, өткен жылы мол өнім жинаған ауыл еңбеккерлері де құрметке бөленді.
19 наурыз-«Жайнау күні». Бұл күні барлық көшелер мен аулалар Ұлыстың ұлы күніне орай безендіріліп, түрлі көрмелер ұйымдастырылмақ.
20 наурыз-«Шаттық күні» деп аталады. Бұл күні түрлі мәдени шаралар ұйымдастырылып, облыс басшылары зиялы қауым өкілдерімен кездеседі. Телеарналарда мәдени-көңіл көтеру бағдарламаларына баса назар аударылмақ.
Мерекенің сегізінші күні, 21 наурыз «Үйлесім күні» деп аталып, бұл күні мерекенің негізгі нышандарының бірі «Алтыбақан» тігіледі. Түрлі этно-мәдени орталықтардың концерттік бағдарламалары ұсынылады. Кешкісін Шымкент қаласы Ордабасы алаңында эстрада әншілерінің қатысуымен Жаңа жыл таңын қарсы алуға арналған концерттік шара ұйымдастырылады. Облыс әкімі тұрғындарды Ұлыстың ұлы күнімен құттықтайды.
Тоғызыншы күн, 22 наурыз «Ұлыс күні» аталып, мерекенің негізгі шаралары ұйымдастырылады. Бұл күні концерттік бағдарламалар, спорттық жарыстар ұйымдастырылады.
Бұл күндері «Қазақстан-Шымкент» телеарнасынан Ұлыстың ұлы күніне арналған бағдарламалар ұйымдастырылып, оған облыстағы зиялы қауым өкілдері қатысатын болады. Әрбір күннің мән-маңызы түсіндіріледі.
С.ӘУЕЛТАЙ