«Жапон жолы»

  14-тарау "Өткен күннен белгі бар..."

 

"Өзің білме.

Білгеннің тілін алма!"

Қалмақтың ең жаман  қарғысы

Жапон халқынан алатын үлгі өте мол. 19-ғасырдың аяғында Европаға есігін ашқан жапондар олардың техника саласында алға озып кеткенімен, руханият саласындағы бағыты жапонның жан-дүниесімен қабыспайтынын көрді-дағы кірпіше жиырылып, европалықтарды еліне енгізбей қойды. Олардың осы іс-әрекеті өзі домаланып жатып алып жыланды құйрығынан тістеп, шетінен кертіп жей беретін, ал. оның тікеніне өзін-өзі діңкәсі құрығанша сабалап, қызыл-ала қан болып, ақыры жанталасып барып жан тапсырып тынатын жыланды асықпай-саспай, рахат сезіммен тауысып шығатын кірпіні еске түсіреді...

Әрине, біздің бұл теңеуіміз халыққа байланысты сыпайылықтан жұрдай, сәтсіз шыққан дейтіндер де табылар. Дегенмен, одан істің мәнісі өзгере қоймаса керек. Жаңа, жиырмасыншы ғасыр басталарда батыс әлемінен техникаға деген талпынысты алған жапондар жарты ғасыр өтпей-ақ Америкамен бақталасатын дәрежеге, күш сынасатын деңгейге көтеріліп үлгерді. Бірақ, талайы тарлау екен, соғыста күйрей жеңілді де, бас көтере алмастай болып екі елге контрибуция төледі.

Әйтсе де, жаңалыққа, жақсы нәрсені үйренбекке деген шынайы құштарлық, іс пен сөздің бір жерден шығуы жапондарды бар-жоғы 15 жылдың ішінде әлемнің алдына шығарды. 50-жылдардың басында америкалық ғалым Эдгар Деминг «сапаны басқару» деген ұғым енгізді. Осы бағыттағы өз ізденіс, идеяларын алдымен америкалық өнеркәсіпшілерге ұсынып еді, олар түсінбеді, тіпті күлкіге айналдырды, «адамды басқаруға болады, ал, сапаны қалай басқаруға болады?» десті олар. Деминг Жапонияға барды. Жапондарға лекция оқыды. «Менің осы айтқанымды істеңіздер, сонда бес жылдан кейін Батыспен бәсекелес бола аласыздар, одан да әрмен тыңдай берсеңіздер менің америкалық жерлестерім сіздердің аяқтарыңызға келіп жығылатын болады» деді. Ислам дінінің ғұламаны әулиеден жоғары қоятыны бекер емес қой, ғалымның айтқаны айдай келді. Сапа жағынан сол кезде қара үзіп кеткен жапондар әлі ешкімді алдына түсірмей келеді.

 Осылайша руханият, мәдениет, бір сөзбен айтқанда адамның өмірлік діңгегін қалыптастыратын салада өзінің ұлттық бағытынан қылдай да аумаған, Демингтің өзі өте көп нәрсе үйренген күншығыс елімен жұмыс істеу бақыты бұйырды Жауғаштыға. Жапондар өте алысты ойлайтын халық, олардың Қазақстан туралы айтқан ойлары мен идеяларын, нақты ұсыныстарын Жауғашты 1993 жылы Президентке өз жазбасында кеңейтіп, толықтырып берген еді. Жапондардың «Дайва» банкі біздің елге кеңесші  болып бірінші келген банк болатын. «Жалпы, сол жылдарда жапон банктері қалай мені қаумалағандарын білсеңіздер ғой!..» дейді ол. Кәзір де есіне түссе Жауғашты жапондардың өздерінің түпкі ойын тіке айта салмай ишарамен жеткізуіне, соншалықты сыпайы, қамырдан қыл суырғандай етіп нәзік жұмыс істейтіне тәнті болады. Рас, байқамады емес, бұны ол сол кезде де байқады ғой. Дегенмен, жапондардың ешкімге ұқсамайтын болмыс-бітімі, жұмыс тәсілі ерекше әсер етіп, Жауғаштының жадында жатталып қалғаны сондай, уақыт өткен сайын көмескілене түсудің орнына алыстаған сайын биіктей беретін асқар таудай айқындала түсуде. Олар өздерінің ойын Жауғаштыға біртіндеп жеткізіп беріп отырды.

...Жауғашты екінші рет Жапонияға «Мицуидің» шақыруымен барған-ды. Бұл жолы бір өзі емес, қасында қазақстандық кәсіпкер жігіт пен әйел бар еді, оларды «Тойотаға» апарды. Жапондар сол жолы бұл үшеуін ең бір қымбат ресторанға шақырды. 6 жапон, 3 қазақ. Бәрі малдас құрып жерде отыр. Алматыда, өз үйінде маңдайына «атам!» деп мылтық тақасаң жерге отырмайтын қазақтар бір-біріне қарап, мына күйлеріне өздері күліп қояды. Сөз арасында жапондар даяшы қызға:

-Осы отырғандар ішінде жапон еместер де бар. Солардың нешеу екенін айтып берсеңіз, - деп өтініш жасады. Даяшы қыз біраздан соң келіп:

-Мен бұл жерде жапон еместерді көрмей тұрмын, - дегені...

Әсіресе, олардың Қазақстанға ағайын-туыс адамдай шын жанашырлықпен қарауы адам жүрегін тебірентпеуі, баурамауы мүмкін емес еді. Қазақстанның 2000-жылға дейінгі даму бағытын сол уақытта жасаған кім? Біз емес, жапондар! Біздің өтініш яки тапсырмамызсыз, өздерінің шынайы ықылас-ниеттерімен. Ақын Есенқұл Жақыпбеков: «Аға деп барсам ағаға, ағаның көңілі көкте жүр. Іні деп барсам ініге, көңілі оның көк темір» деп жазғандай, жүрегіңнің көк темірден емес, ет пен сүйектен жаралғаны шын болса, мынадай қамқорлыққа қалай елжіремейсің? Міне, орыс тілінде жазылған сол құжаттың түпнұсқасы.

 КАЗАХСТАН В 2000 ГОДУ

 ЗАВИСИМАЯ И РАЗВИВАЮЩАЯСЯСТРАНА

ИЛИ МОЩНАЯ ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ИИНДУСТРИАЛЬНАЯ ДЕРЖАВА?

 

1. ДВА ВАРИАНТА ДЛЯ КАЗАХСТАНА

 Есть два пути развития Казахстана к 2000 году. Основные черты этих вариантов могут быть описаны следующим образом.

ПЕРВЫЙ ВАРИАНТ

• Казахстан является важным рынком для западных товаров.
• Казахстан зависит от импорта западных высоких технологий.
• Казахстан – главный экспортер природных ресурсов в западные страны.
• Среди ведущих и влиятельнейших 500 фирм мира(Fortune 500) по-прежнему нет ни одной казахской многонациональной корпорации. В группе 500по-прежнему преобладают японские, американские и европейские многонациональные компании.
• Не существует казахстанской продукции, производимой вне страны, хотя многие западные продукты производятся в Казахстане.
• Казахстанский бизнес почти не освещается в международных средствах массовой информации.

Короче говоря, Казахстан постепенно скатывается к положению одной из крупных развивающихся стран, зависимой от Запада и слабой на международной арене.

Этот вариант превратится в реальность, если Казахстан будет исходить из нынешнего подхода к экономическому развитию.

 ВТОРОЙ ВАРИАНТ

• Многие страны покупают казахские товары широкого потребления и высокие технологии.
• Казахские производственные мощности сотрудничают за границей с зарубежными партнерами, в частности в странах Азиатско-Тихоокеанского региона.
• Некоторое число крупнейших казахских многонациональных корпораций, включая некоторые из крупнейших казахских нефтяных фирм, соперничающих с Shell и Exxon, входит в группу 500.

В случае выбора этого подхода Казахстан возродится на международной арене как одна из ведущих экономических и индустриальных держав.

Однако этот второй вариант получит развитие только в том случае, если теперешний подход к экономическому развитию страны будет коренным образом изменен, а именно если будет начат процесс интернационализации. 

1. ТЕКУЩИЙ ПОДХОД К ЭКОНОМИЧЕСКОМУ РАЗВИТИЮ

 Даже перед путчем 1991 года подход к экономическому развитию, как это было видно и в политической линии, и в выборе иностранных консультантов, основывался на двух фундаментальных и до сих пор неизменных постулатах. На наш взгляд, эти постулаты с самого начала были неверными и продолжение политики на основе этих подходов ведет к дальнейшему экономическому упадку Казахстана.

Во-первых, существует ориентация на получение финансовой и интеллектуальной помощи почти исключительно с Запада и одновременно наблюдается отход от Востока в политической, экономической и военной сферах. Причины данного процесса ясны:политические руководители страны, международный опыт которых получен в основном на Западе, поддерживают связи именно там. Поэтому они, естественно,придают очень большое значение взглядам Запада. У них почти нет прочных контактов в Азии, и поэтому они нередко склонны игнорировать Азиатско-Тихоокеанский регион, который является одним из важнейших в мире. Кроме того,широко распространено ошибочное мнение, что якобы именно Запад является важнейшим источником финансов и технологий в мире.

Во-вторых, с целью решения внутренних проблем правительство Казахстана сосредоточится в одностороннем порядке только на тех мерах, которые необходимо принимать именно внутри Казахстана. Это, конечно, является результатом полагания на западные рекомендации, которые, в свою очередь, основываются на интересах Запада либо в поисках дополнительных надежных рынков сбыта для их продукции, либо поставок природных ресурсов для международного или национального производства этих стран. Этот подход, направленный на одностороннее привлечение Запада к Казахстану «outside-in-perspective», и возникшая в результате этого ориентация на решение внутренних проблем сугубо внутренними средствами создает вполне логичное основание, на котором представители Запада строят свою готовность давать рекомендации Казахстану.Это хотя и вполне понятно, но абсолютно неприемлемо.

Такой подход, на наш взгляд, ошибочен и не может служить основой, на которой руководители страны могут обеспечить развитие Казахстана как одной из ведущих индустриальных держав мира.

3. ИЗМЕНЧИВЫЙ ХАРАКТЕР ПОДХОДА ЗАПАДА К КАЗАХСТАНУ

 Мы глубоко убеждены в том, что Запад не заинтересован в помощи бывшему военному и политическому сопернику, чтобы тот на этот раз превратился в сильного экономического конкурента. Исходя из этого почти нереально надеяться на то, что западные консультанты отойдут от модели создания зависимого от Запада Казахстана.

Поэтому можно заключить, что следование исключительно советам Запада приведет к слабому и зависимому Казахстану. На самом деле анализ всех рекомендаций, до сих пор полученных правительством Казахстана, и всей деятельности со стороны Запада подтверждает нашу основную точку зрения. На Западе часто не могут себе и представить, что Казахстан когда-то станет крупным конкурентом. Им намного удобнее рассматривать Казахстан только как рынок сбыта западных потребительских товаров и высоких технологий, источником сырья и природных ресурсов. Но если на Западе даже не могут предвидеть возможности, что в будущем Казахстан будет конкурировать с американцами, европейцами или японцами, даже опережать их, в чем тогда заключается замысел этих рекомендаций со стороны Запада? Запад хотел быввести Казахстан в контролируемые им экономические рамки. Он не будет способствовать развитию страны, угрожающей его экономическому приоритету.

4. КОНЦЕПЦИЯ И ПРОЦЕСС ИНТЕРНАЦИОНАЛИЗАЦИИ

Для превращения Казахстана в крупную индустриальную державу необходим совершенно другой подход.

Решения, основанные на вышеупомянутом подходе «outside-in», который служит интересам Запада, должны быть заменены решениями, основанными на принципе «inside-out», подразумевающем активный выход Казахстана вовне.«Оutside-in» подход способствует ограниченному сугубо внутренними средствами решению проблем страны. Что касается подхода«inside-out», то он будет способствовать решению проблем на основе более широких средств, включая международные. Наше твердое убеждение состоит в том, что будущее крепкой казахской экономики лежит именно в активной и всеобщей ее интернационализации:

А) Совместное с зарубежными корпорациями создание международных организационных структур для производства и сбыта казахских товаров.

Б)Предоставление доступа зарубежным партнерам к казахским технологиям, накопленному техническому опыту и природным ресурсам в обмен на предоставление доступа казахским предпринимателям на международные рынки, к опыту маркетинга, менеджмента, извлеченияприбыли, решенияфинансовых и юридических вопросов и т.д.

Есть несколько этапов процесса интернационализации.

1-й этап. Разработка стратегии для развития интернационализации бизнеса Казахстана. На этом этапе ключевыми вопросами являются:

• какие товары следует продавать и на каких внешних рынках?
• следует ли их производить за рубежом или нет?

Окончательная стратегия будет результатом анализа международного спроса и предложения, зарубежных и казахских конкурентов (их сил и слабостей, их деятельности и намерений), собственных финансовых и организационных возможностей, собственной силы и слабости. Ясная стратегия для интернационализации бизнеса должна включать план международного маркетинга, международного производства, финансовый план, план распределения трудовых ресурсов, а также план создания имиджа предприятия (PR).

2-й этап. Изучение международных организационных структур и координация их с выработанной стратегией. Нужен анализ работы международных корпораций.

3-й этап. Выбор партнеров для ускорения доступа к зарубежным рынкам казахских предприятий. Для различных рынков нужны различные партнеры. В переговорах требуются эквивалентные подходы, как указано в пункте 4.

5. ГЕОГРАФИЧЕСКИЙ ФОКУС:

АЗИАТСКО-ТИХООКЕАНСКИЙ РЕГИОН

 Нынешняя политика, ориентированная на Запад, плохо сочетается с любой политикой интернационализации, так как зарубежные партнеры по природе более склонны к конкуренции, нежели к взаимодополнению. Однако для достижения успеха в процессе интернационализации необходимо принять политику, ориентированную на Восток, заменив предыдущую политику или дополнив ее.

По многим причинам Азиатско-Тихоокеанский регион является единственным и идеальным для Казахстана для начала прорыва к международному экономическому влиянию.

А)Политические причины: выход США с Востока ведет к дисбалансу в регионе, потому что большие азиатские страны, такие как Китай и Япония, доминируют над меньшими и более слабыми странами, которые будут приветствовать приход другой крупной страны и восстановление равновесия.

Б)Роль модели: азиатские страны быстро самостоятельно развивались и могут служить хорошей моделью для развития Казахстана.

В)Взаимодополняемость: азиатские страны обладают дисциплинированным и хорошо развитым подходом к производству и управлению, но им не хватает фундаментальных технологий. Кроме того, у Казахстана есть ресурсы, но нет денег, тогда как Азия имеет намного меньше ресурсов, но все увеличивающееся количество свободного капитала.

Г)Культурная совместимость: казахские и азиатские народы имеют сходные социальные структуры. Высокоразвитое групповое и социальное сознание необходимо для эффективной работы в этих регионах. Запад менее совместим в культурном отношении с Казахстаном, чем заявляет об этом.

6. ИНТЕРНАЦИОНАЛИЗАЦИЯ: ПРИМЕНЕНИЕ К НЕФТЯНОЙ

ПРОМЫШЛЕННОСТИ КАЗАХСТАНА

Интернационализация для казахской нефтяной промышленности и «Казахстанмунайгаза» означает следующее:

-«Казахстанмунайгаз» станет государственной мультинациональной нефтяной компанией Казахстана, такой как KuwaitPetroleum и PdVSA (Венесуэла), с представительствами в столицах наиболее важных стран мировой нефтяной промышленности, таких как Лондон, Токио, Сингапур и Хьюстон.

-«Казахстанмунайгаз» должен создать свою международную структуру: «Международный Казахстанмунайгаз» (KMGInternational), который имеет долю в Международной финансовой компании «Казахстанмунайгаз» (KMGFinanceInternational), «Международной торговой компании Казахстанмунайгаз» (KMGMarketingInternational) и т.д.

-«Казахстанмунайгаз» должен выработать свою торговую марку нефти, как, например, марка Q8 (в случае Кувейта), которая может использоваться при поставках казахской нефти различным странам.

-«Казахстанмунайгаз» от имени своих членов должен купить пакеты акций в выгодных нефтедобывающих операциях за границей для максимального увеличения дохода и развития сильных связей и международного опыта.

-Поощрять различные производственные объединения в их превращении в мультинациональные корпорации путем установления международных партнерских контактов в области нефтепереработки (НПЗ и сеть по сбыту нефтепродуктов) в Азии и других регионах, обеспечивающие завоеванный рынок для казахских производственных объединений и постоянные поставки зарубежным партнерам, т.е. сокращение ориентации на государственный экспорт и замена его международными торговыми структурами. Это также сократит зависимость от государственного финансирования, так как зарубежный партнер будет участвовать в процессе совместного финансирования операций вне и, в большей мере, внутри Казахстана.

 Жапондар біздің даму жолымыздың екі түрлі бағытын алып қарастырды ғой. Біріншісі – біздің сол кезде ұстанған, бүгін де ұстанып отырған Батыстың үлгісімен даму жолымыз. Жапондар не деді? «Америкалықтар мен европалықтар ешуақытта Қазақстанның шын мәнінде дамып кеткенін қаламайды, олардың барлық іс-әрекеті түптеп кегенде өздерінің ғана мүддесіне, пайдасына жұмыс істейді және олар бұны жасырмайды» деді. Әсіресе, Қазақстан секілді бай елді. Ал, біз, жапондықтар нағыз шынайы әріптестікті қалаймыз, өйткені біз азиаттықтармыз, біздің болмыс-бітіміміз, менталитетіміз батыстан мүлдем бөлек, біз олар секілді тек таза прагматизмнен ғана тұрмаймыз. Біз де америкалықтар, еуропалықтар секілді пайда табуды көздегенімізбен, біз үшін халықаралық қатынаста, оның ішінде әсіресе мына сіздермен қарым-қатынаста біз үшін ең бастысы пайда емес, біз үшін ең бастысы - болашақтағы ұзақ мерзімді, екі жаққа да бірдей тиімді мәңгілік әріптестік. Бұл – біздің ұлттық идеологиямыз. Өйткені, бізде бәрі бар, қаржы да бар, ең үздік техника мен ең озық технология да бар. Біз, сондықтан Қазақстанға стратегиялық әріптес ретінде өзімізді ұсынамыз» деді. Тікелей айтпайды, әрине. Мұнайдан бастап, көптеген саланы қамтыды олардың ұсыныстары. Жапондар кімнің кім екенін, өзбек деген қандай халық, тәжік, түрікмен, қырғыз кім, бұл халықтардың бұрын кім болғанын, кәзір кім екенін, қазақтың олардан айырмашылығы неде, артықшылығы қай жерінде, бұның бәрін асықпай-саспай, мұқият зерттеген, «сырт көз сыншы», бәрін көріп-біліп отыр.

Жапондардың сол кездегі көрегендігін бүгін мойындамасқа  әддіміз жоқ. Мысалы, олар ірі кәсіпорындарды шетелдіктердің басқаруына немесе оларға басыбайлы сатуға үзілді-кесілді қарсы болды. Оның орнына сол шетелдіктермен халықаралық бірлескен кәсіпорындар (БК) құру керек деді. Бұл компаниялар болашақта халықаралық ірі, трансұлттық компанияларға дейін өсуі тиіс деді.

1993 жылы Жауғашты соңғы рет кіргенінде осы ұсыныстарды Президентке жеткізді. Ол жазба мынау еді. Біз оны толық берейік.

«Жапония – Азияның күш-қуаты. Оның ерекшелігі – ешқандай энергиялық ресурстарының жоқтығы. Бұл - Жапонияны мұнайдың төлеуіне қазақстандық ресурстарды өндіруге ынталандыратын айрықша бизнес-әріптес ете алады. Осы тұрғыдан алғанда ол Қазақстанды тағы бір мұнай экспорттаушы ел деп қана қарайтын және оның өз нарығын дамытуына ынтасыз батыс елдерімен салыстырғанда әлдеқайда табиғи әріптес.

Жапонияның табысы қаржы секторынан айқын көрінеді. The Wall Street Journal Europe газеті 1992 жылы жасаған табелден әлемдегі ең ірі 20 инвестициялық банктың 13 жапондық екенін көреміз. Олардың қаржылық қуаты орасан: Nomura Securities (1-орын), Daiwa Securities (2-орын), Nikko Securities (4-орын), Yamaichi Securities (5-орын),  америкалықтар: Salomon (3-орын), Merrill Lynch (6-орын), Goldman Sachs (7-орын).  Айтпақшы, Daiwa Securities банктың Лондондық бөлімшесін біз Маңғыстау ММӨЗ құрылысына қаржылық кеңесші етіп таңдаған болатынбыз.

Төменде жапондық бизнес-қауымның 2000 жылға қарай Қазақстанның әлемдік еңбек бөлінісіндегі рөлі туралы - мұнай өнеркәсібі негізінде жасаған - тұжырымы мен ұсынысын келтіріп отырмын, мұны олар маған 1992-1993 жылдары берген болатын. (Біз оны жоғарыда келтірдік – Ө.А.).

 «Нұреке, біз екі елмен стратегиялық партнер болуымыз керек – Германиямен және Жапониямен». Президент осыны түсінгендей болған. Хаттамада жоқ болса да премьер-министр С.Терешенко жапондық делегацияны қабылдап жатқан демалыс үйіне өзінің келуі түсінгендігінің дәлелі еді. Тек нәтиже шықпады...  Не істерсің, осындай дәлелді, уәжді, ең бастысы ел үшін аса пайдалы ұсыныстар Президент тарапынан қабыл алынбады.

Нағыз сан соғатын жайт та осы...

 Президентке хат

Жапониядағы 2010 жылғы Фукусима трагедиясы сонау Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы жапондар созған көмек пен бауырластық қолы жайлы Жауғаштының жадындағы әңгімені қайта қозғады. Бекзат халықпен қарым-қатынасты болашақта қалай жүргізу жайлы өз ұсынысын ол тағы да Президентке арнайы хатпен жолдады.

«ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевқа

Құрметті Нұрсұлтан Әбішұлы!

Соңғы кездері Жапоияда орын алған қайғылы оқиғалар кейбір ғаламдық көне мәселелерді қайта еске түсіріп отыр. Бірқатар сарапшылардың пікірінше әлемдегі ең терең Мариан ойығына жақын жердегі үш тектоникалық қыртыс түйісіне орналасқан Жапонияның күні бітуге таяу. Бұл елде жыл сайын 1500-ге дейін жер сілкіну болып тұрады. «Жапонияның ақыры» (Гибель Японии) атты романдар мен кинофильмдер де шығып жатыр.

Әлем жұртшылығы жапондарды қалай құтқарудың түрлі жолын ұсынуда. Соның ішінде Ресей аумағының біраз жерін сатып алу немесе Курил аралдарын қайтарып беру де бар. Бірақ бұл жобаның бәрі оларды этнос ретінде аман сақтап қала алмайды. Ерекше батыл шешімдер қажет. Қайырымдылық пен мүсіркеуді тәкәппар жапондар қабыл алмайды.

Осыған байланысты мен Өзіңізбен ертеректе болған бір әңгімені еске алдым. Ол әңгіме 1993 жылы 8 маусымда жапон делегациясын қабылдау кезінде болып еді. Жапондық ең ірі қырықтан астам корпорация өкілдерінен тұратын бұл делегацияны премьер-министр Терещенко С.А. Алматыдағы №3 Демалыс үйінде кешкі сағат 7-де қабылдап жатқан болатын. Күтпеген жерден Сіз кіріп келдіңіз, хаттамада ол жоқ еді. Бірден мені қасыңызға шақырып алдыңыз да, барлық біздің министрлер мен ресми тұлғалар алдында жымия: «Жауғашты, мен сенің жазғаныңды оқығаннан кейін келіп тұрмын» дедіңіз. Жапониядағы іссапарым мен Токиодағы көптеген кездесулер нәтижесінде туған ол жазбамды мен Сізге көмекшіңіз В.В.Ни арқылы берген болатынмын. Онда Жапонияның барлық салада озық технологиясы мен орасан мол қаржысы бар екендігі, ең бастысы оларда осы қаржы мен технологияны біздің өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығына құйсақ деген ниет бар екендігі, себебі олар Қазақстанмен стратегиялық тұрғыдан ынтымақтастыққа мүдделі екендігі жайлы жазылған болатын. Және олар маған өз позициясын өте сыпайы түрде жеткізді – Қазақстан қазба байлықтың мол ресурсына, аса үлкен аумаққа ие, мұнда қажеттілік туса жапондарды миллиондап қабылдауға болады, ал, олар өз кезегінде тек инвестиция мен технология ғана әкеліп қоймайды, сонымен қатар біздің елімізге сыртқы көз алартушылардан қорған да бола алады. Бірақ, Сіздің тапсырма бергеніңізге қарамастан, ол үдеріс сол күйінше іске аспай қалды.

Сіздің назарыңызға Қазақстанға да, Жапонияға да тиімді, өз нәсіліміз, басқарушы элитасы Алтайдан шыққан жапондарды құтқаруға мүмкіндік беретін геостратегиялық жобаны ұсынып отырмын. Екінші жағынан бұл жоба Қазақстанды тезірек технологиялық дербестікке жеткізуге, инновациялық стратегияны жүзеге асыруға мүмкіндік туғызады.

Жапондардың технологиялық дамудың көшбасшысы, ал бізге бұл бағытта көп жұмыс істеу қажет. Оларда жер жоқтың қасы (1 шаршы метрге 300 адамнан келеді), ал бізде жер жетерлік. Сол себепті біз бір-бірімізді толықтырып тұрамыз.

Қорғастың маңайындағы экономикалық еркін аймақ пен Атырау теңізі жағалауында импорттық тауарлық экспансияға тоқтау салатын «кілтіне дейін» дайын жоғары технологиялық кешендер қатарын тұрғызуға болады. Бірақ, ол үшін жапондарды өздерінің озық технологиясымен келуге мүдделі ету керек.

Бұндай ынталандыру рөлін  Жапониядағы географиялық апат пен катаклизм жағдайында Қазақстан оларды өз аумағында жекелеген қауым ретінде қоныстануға шақыратыны жайлы ұсыныс атқара алар еді. Және жапон қауымы ешбір кедергісіз этномәдени дамуы үшін өтпелі кезеңде жергілікті өзін-өзі басқару құқығына ие болуы тиіс. Олар Қазақстан экономикасының индустриалды-инновациялық дамуына белсене атсалысуға міндетті, қалған жағдайдың бәрінде өз қалаулары білсін (ҚР Конституциясының шеңберінде). Уақыт өте келе олар да кәрістер секілді Қазақстанның біртұтас халқының құрамына кірігіп кетеді.

Бұл жоба арқылы шешілетін мәселелер:

1. Қазақ және жапон халықтарының тірі қалуы, еуразиялық Дала орталығының инновациялық отарбаға, елдің даму көзіне айналуы;
2. Қазақстанның ең осал тұсының – қазынаға толы жерінің кеңдігі мен тұрғындар санының кемдігі – минустан плюска, ғаламдық «АҚШ – ЕО – РФ – ҚР – ҚХР – АСЕАН» ағынының басты желісіне айналуы;
3. ХХ-ғасырдағы индустриалды-шикізатты Қазақстанныңғ ХХІ-ғасырдағы пост-ақпаратты (постинформационной) Жапониямен бірігуі. Қазақстан Республикасының ХХІ-ғасырдағы бүкіләлемдік экономикалық-геосаяси орталыққа – тынықмұхиттық еркін сауда аймағына жақындауы;
4. ҚР ядролық сынақтар мен Арал апатының салдарынан зардап щеккен жерлерінің сауығуы мен экологиялық тазаруы;
5. ҚР инфрақұрылымына кең көлемді инвестиция тартуды қамтамсыз ету.

Жоба халықтар достығы мен бейбітшілігінің дамуына зор үлес қосады, барлық жағы да ұтысқа ие болады, біреулері – жерге қоса жаңа да ескі отанын табады, екіншілері – ұшатын қанат, оған қоса шетелдік басқыншылыққа қарсы оқ өтпес сауытқа ие болады. Ал, бұл дегеніңіз жерімен бірген жоғалып бара жатқан жапондар мен кең-байтақ кеңістіктегі аз ғана қазақтардың тағдырын шешер мәселе. Жапония өзінің екінші, ата-бабаларының байырғы отанын табады, «екінші тынысы» ашылады, ал Қазақстан «силикон алқабына», халықтар жатақханасының жаңа түріне (бұл аумағы үлкен, халқы сирек қоныстанған ҚР мен РФ үшін өте өміршең мәселе), сондай-ақ жаңа технологиялар ендіру полигонына айналады. Біз бекзат жапон халқына бауырлық ынтымақтастық ұсына алатын әлемдегі жалғыз халықпыз.

Осынау әлемдік-тарихи бітімгерлік тәжірибені іске асырушы басшы тұтас бір халықтың құтқарушысы атануына, Нобель бейбітшіілк сыйлығына ұсынылуына толық моралдық хақысы бар деп есептеймін.

Құрметті Нұрсұлтан Әбішұлы, біз өзіміздің ниеттестерімізбен бірге Сіздің тиісті орындарға Жапон халқын құтқарудың жоспарын пысықтау мен талқылау үшін кездесу ұйымдастыруға тапсырма беруіңізді сұраймыз.  Егер тиісті өкілеттікке ие бола қалған жағдайда біз «халықтық дипломатия» арқылы Жапонияның стратегиялық элитасымен жоғарғы басшылықтың ресми келіссөзін жүргізудің шарты мен шеңбері жайлы алғашқы келіссөзді өткізуге дайынбыз.

Құрметпен, Жауғашты Нәбиев. 2011 жылдың мамыры».

Осы хатында Жауғашты жапондардың жоғарыдағы ұсынысын Президенттің есіне тағы бір рет салды. Ұсыныс мәтінін толық берді. Үстінен және толықтырды. 1993 жылдан бермен қарай өтті. Президент канцелериясының жетекшісі Махмұт Қасымбеков Жауғаштыға 2011 жылдың мамыр айында «хатыңызды алдым, Президентке жеткіздім» деді. Бірақ, екі жыл өтті, Жауғаштыға сол бойы жауап келмеді...

Өмірзақ Ақжігіттің «Жауғашты Нәбиев – істің адамы» кітабынан үзінді (Басы мына жерде) (жалғасы бар)