Талғат ТЕМЕНОВ: Интеллектісі есектен сәл жоғары бір шоумен – кино түсіріп жүр

Талантты ұстап қалсаң – өрге сүйрейді,

Ұстай алмасаң – көрге сүйрейді.

***

Астанада не көп, стадион­дар, фитнестер, спорттық нысандар көп. Риза боласың. Ал осы Астанада қазақ театрлары қашан көбейер екен? Денесі сұлу, түр-тұлғасы келбетті азамат даярлағанмен, оның ішкі дүниесі, мәдениеті, жан байлығы жүдеу болса – ол қандай төрт құбыласы тең азамат болмақ? Адам баласы үшін  тек тән сұлулығы ғана емес, жан сұлулығы да керек қой.

***

Режиссура начинается не от выбора актрис, режиссура начинается от выбора жен.

***

Орысша сөйлегеннің бәрі – мәдениетті емес, ағыл­шынша сөйлегеннің бәрі – білімді емес.

***

Баяғыда К.Станиславский: «театр – киім ілгіштен бас­талады», – депті. Ол кезде солай болған болу керек. Қазір театр жарнамадан басталады.

***

Кішкентай сахнада да үлкен шығармалар туады.

***

Қартая білу өнер болса, қартайғанда егде актриса болып орнын білу – таланттың таланты.

***

Бүгінде әншіге аз сөй­ле­ген жарасқан. Өйткені, аузын ашса – интеллектісі көрініп қалады.

***

Өнер адамдарында ауыз­біршілік жоқ. Алайда, біреуге қастандық жасарда, біреуді құртарда, арыз жазарда – олар өте ұйымшыл болып кетеді.

***

Дүниедегі ең жек көре­тінім – барылдаған, дарыл­даған ақымақ актер-сымақтар.

***

Галстук таққанның бәрі – интеллигент емес.

***

Актерлер ақылды бол­маса – Шекспир тумас еді.

***

Ерте тұрғанның бәрі – әтеш емес.

***

Америка – армандар орын­далатын жер. Тіпті, актер де – Президент бола алады.

***

Қазаққа Жорж Соростан гөрі Жорж Амадудың берері көп.

***

Өмірде ешқашан ғашық болмаған режиссер – махаббат жайлы қоя алмайды.

***

Ғашық болған артистпен жұмыс істеу – абзал.

***

Сахнада сөйлегенде түкірігі шашылып сөйлейтін артист – артист емес.

***

Баяғыда ұстазым Асқар Тоқпановтың айтқаны есіме түседі. Өмірде үш нәрсені табу қиын дейді. Ол – нағыз жар табу, дос табу және өз маман­дығыңды табу. Керемет сөз. Алдыңғы екеуін дұрыс тап­пасаң – қара басыңның дра­масы, ал соңғысын тап­пасаң  – айналаңның, қала берді ортаң­ның соры.

***

Кезінде таланты болмай, театральныйға түскен артис­терге обал. Бір тағдыр, бір адам өмірге бекер келіп, бекер кетті. Амал не?! Өкінішті…

Артистің өмірі де жанған сіріңке сияқты. Бір сіріңкең от та болады, шоқ та болады, ал бір сіріңкең тек шала болады. Бықсып жанады. Ал артистке бүксіп-бықсып өтуге бол­майды.

***

«Тағдырыма ризамын» деп көпшілікке жар салатындар – тағдырына нағыз риза бол­майтындар.

***

Беті жылтырағанның бәрі – артист емес.

***

Сахнада махаббат тақыры­бы – мәңгілік.

***

Ең жек көретінім – тап­сырыспен жазылған пьесалар, ал ең сорақысы – сол дарын­сыз, дәрменсіз дүниелерді сах­наға сүйреу.

***

Ұстай алмасаң – ақын  аза­ды, талант тозады.

***

Өнердегі жақсы басшы  – қамқор,

Жаман басшы – жемқор.

***

Қазаққа драма, опера, балет – кеше келген өнер. Бірақ бізге ең керегі – драма. Өйт­кені, онда ана тіліңнің мәйегі бар.

***

Актерлік те – ақындықтың бір түрі.

***

Дарынсыз драматург – қартайғанда құдалық жайлы пьеса жазады.

***

Шекспирге жақындаған сайын – биіктей береді.

***

Мұқаң мен Ғабеңді былай қоялық, қара сөзден қамыр илеген Қалихан мен Орал­хандардың тіліндей драма­тургтер енді қашан туады екен? Белгісіз…

***

Сахнада фанатизм бол­маса – өнер тумайды.

***

Адамның тісінің түгел болғаны қандай абзал, ал артистің тісі түгел болғаны  – оның көркі ғана емес, көрер­менге деген құрметі.

***

Спектакль де, кино да шартты ұғым. Шартты өнер. Ал бірақ сол шартты ұғымды өнерге айналдыратын – тек режиссердің таланты.

***

Интернет жаман десең – аузымыз қисаяр. Ал инста­грамм мен фейсбукті негізі қазақ ойлап тапқан сияқты. Бүгінде түшкіргенін де, үс­кіргенін де әлеуметтік желіге салатын артистер көбейіп кетті. Әсіресе, актриса-сы­мақтар. Құпиялық қазақ қыздарына қандай жарасқан?!

***

Базбіреулер өлмей жатып, атына қандай театр қойдырам деп бас қатырып жүр. О, тоба…

***

Интеллектісі есектен сәл жоғары бір шоумен – кино түсіріп жүр. О, тоба…

***

Мәдениетті басқару – арулардың конкурсында қазы­лар алқасы боп отыру емес.

***

Сахнаға жастық қалай жарасқан?!

***

Кино түсіру Меккеге тек анаңды көтеріп алып бару емес, бүкіл еліңді көшіріп алып барумен бірдей.

***

Арақ ішкеннен қорық­паймын,

Арын ішкеннен қорқам.

***

Артист азса – арыз жазады.

***

Шекспирдің Ягосынан қазақтың Ягосы қауіпті де зымиян.

***

Бүгінде кино түсіру – вино ішкеннен де оңай заман болды.

***

Бүгінгі біздің эстрадалық артистер де, жәй артистер де кинорежиссер болып барады. Сабынның көпірігі тәрізді. Жып-жылтыр, әдемі. Түртіп қалсаң – түк жоқ. Фильмдері де солай. Не түгі жоқ, не бүгі жоқ.

***

Сұлу актриса талантты бол­са – театрдың бағы. Режиссер топас болса – театрдың соры.

***

Жақсы режиссер – театрды өрге сүйрейді,

Жаман режиссер – театрды көрге сүйрейді.

***

Дүниедегі ең биік шың – табалдырық. Хан да, қара да есіктен кіргенде оң аяғын көтеріп аттап кіреді. Сөздің шыңы – шүкірлік.

***

Бүгінде шала-молда артис­тер көбейіп кетті. Аятты тү­сінбек түгіл, оқымаған актер­лер – намазхан боп кеткен заман.

***

Қазақ театрында Шекс­пирді оқымаған директор бар. Шиллердің кім екенін біл­мейтін артистер де баршылық.

***

Сахнада дарынсыз дра­матургтер, ақымақ артистер, ретін білмейтін режиссерлер толып кеткен уақыт болды.

***

Режиссерлік мамандық – бұл да ақындықпен пара-пар. Режиссер болып қалыптас­пай­ды – режиссер болып туады.

***

Жақсы режиссер – жақсы аспаз сияқты. Жақсы аспаздың асынан тойып шығасың, жақ­сы режиссердің қойылымынан рухани байып шығасың.

***

Жақсы режиссер – ырыс.

***

Планерканы осы күнде лездеме деп аударып жүр. Маған ұнамайды. Меніңше дәл тәржіма емес. Дұрысы, өткен жетідегі болған спектакльдерге анализ жасау, яғни сол қойы­лым туралы кезекші артистер, режиссердің көмекшілері өз пікірлерін ортаға салады. Сол лездеме – артистердің бір жетіде бір бас қосатын жиыны. Бұған актри­салар аса мұқият­тылықпен келеді. Біреу соңғы алған киімдерін көрсетуге кел­се, бірі соңғы иіс суымен мақ­тануға келеді. Біреулер роль­ден шеттеліп, қағылып, көптен ойнамай жүрсе, әріп­тестерінің алдында көзге түсу үшін сөйлейді. Біреу басқа біреуден өш алу үшін сөйлейді. Ал біреулер тек қана көсемсіп ақыл айтып сөйлейді. Бұл да творчество…

***

Сахна – айна. Сахнадан актердің ішкі дүниесі, оның интеллектісі, мінезі, рухани әлемі көрініп тұрады.

***

Өнер алды – қызыл тіл. Яғни сөйлей білу – өнер бол­са, сахнада сөйлеу – өнердің өнері.

Талғат Теменов, Алматы ақшамы