Болат АТАБАЕВ, режиссер: БАСТЫ мақсат – АУЫЛДЫҢ РУХАНИЯТЫН КӨТЕРУ

Жақында ғана құрылған қазақ журналистерінің клубы режиссер Болат Атабаевтың қатысуымен «дөңгелек үстел» өткізді. Көптеген БАҚ өкілдерінің қатысуымен өткен жиынды клуб жетекшісі Жанболат Мамай жүргізіп отырды. Клуб отырысының қонағымен болған ашық әңгімені сіздердің назарларыңызға ұсынғанды жөн көрдік.

АУЫЛДАН КЕЛГЕН ЖАСТАРДЫҢ ДЕНІ ЫНЖЫҚ

– Болат аға, жақында қазақ журналистерінің клубын құрдық. Бұдан хабардар шығарсыз?

– Сондағы мақсаттарың не?

– Мақсат – қазақтілді журналистердің басын қосу. Олардың ойын, көзқарасын ашық білдіретін орта қалыптастыру. Қазақ тілінде пікір алмасатын ақпараттық, танымдық, кеңістікті кеңейту, журналистердің белсенділігін ояту. Саясаткерлерді, қоғам қайраткерлерін, ұйым жетекшілерін, мелекеттік тілде сөйлеуге, қазақ тілінде ақпарат алмасуға жақындату. Сонымен қатар, журналистер күніне орай өткір тақырыптар, өзекті мәселелер көтеріп, ел, қоғам назарын өзіне аударған журналистерді түрлі номинациялар бойынша марапаттап отыру.

– Ту, құдай-ай осы мақтау, марапаттау деген керек па сендерге?

– Әрине, керек. Аға, бүгінгі мәдениеттің дамуына деген көзқарасыңызды білсек...

– Кезінде Ілияс Омаров Мәдениет министрлігін басқарған тұста көптеген жұмыстар атқарылған болатын. Ол кезде «Гүлдер», «Досмұқасан» сынды ансамбльдер және көптеген би топтары құрылып, белсенді жұмыс жасады. Өнер әлеміне жаңа бір лептің келген кезі еді ол.

Сондай-ақ қазақ мәдениетінің дамуына сүбелі үлес қосқан бірден-бір жан ол – Өзбекәлі Жәнібеков ағамыз еді. Өз-ағамыз (Ө.Жәнібеков.) министр емес, министрдің орынбасары болды. Сөйтіп, мәдениет саласында жүйелі жұмыстардың атқарылуына тікелей ұйытқы болды.

Совет Үкіметінің тұсында елімізде вокальдық-инстру­ментальдық ансамбьлдер қаптап кеткенде, Өзбекәлі ағамыз өнер әлеміне қазақи реңк беру үшін әрбір облыста фольклорлық этнографиялық ансамбьлдер құруды қолға алды. Осы тұста «Сазген» «Адырна» сынды ансамбьлдер құрылып, «Отырар сазы» оркестрінің негізі қаланды. Төл өнеріміз айтыс та жанданып, қазақ өнері шынайы қазақылану дәрежесіне жетті.

Сонау Торғай өңірінен театр ашқан да Өзбекәлі Жәнібеков болатын. Осындай ағаларымыздың сара жолымен мәдениет саласында қазір де жанды жұмыстар жүргізіле түссе, нұр үстіне нұр болар еді.

Содан соң бізде бар нәрсені ақшаға тіреп қою деген бар. Арамызда ақшаны миллиардтап төксең де түк шықпайтын ұжымдар бар. Мәселен, Алматыдағы корей театры. Неге олардан түк шықпайды? Өйткені оларда потенциал жоқ.

Айта берсең өнер саласында мәселе көп. Оның қайсібірін айтасың.

– Өзіңіз бір сөзіңізде ауылға көшем деген едіңіз...

– Ауылға көшуін көштік қой. Бірақ бұл әдеттегідей емес, жөні бөлек көш. «Арт-Керуен» атты жоба ойлап тапқанбыз. Қазіргі таңда осы жобаның аясында жұмыс жасап жатырмыз. Алматы облысын пилоттық жоба ретінде алып отырғандықтан, алдағы уақытта Алматы облысына қарасты ауылдарды аралайтын боламыз. Қазір аталмыш жобаның аясында Шеңгелдіде театр құрдық. Театрдың жеке ғимараты бар. Мұны кезінде ауылдық кеңесте қызмет атқарған бір ақсақал жекешелендіруге бермей, алып қалған екен. Осы ғимаратқа Ауылшаруашылығы министрі А.Күрішбаев қаржы бөліп, толыққанды жөндеу жұмыстарын жүргізіп берді. Жаңа ашылған театр қажетті барлық құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. Айына бір жеті осында болып, ауыл адамдарымен бірлесе жұмыс жасаймыз.

Шынын айту керек, қазір ауылдың рухани негізі күйреп жатыр. Сондықтан біз ауылды жерлерде өнерді жаңыртуды қолға алуымыз керек. Өйткені бәріміздің түп-тамырымыз ауыл­дан. Ауылдың көші түзел­мей, бүкіл ел түзеледі деу қиын.

Біздің міндеттіміз – ауылға барып концерт қойып кетіп қалу емес, ауыл мәдениетіне бір серпіліс әкелу. Яғни, жергілікті адамдармен жұмыс жасау.

– Сіздіңше халыққа рухани нәр беру арқылы көп нәрсенің түйінін тарқатуға болады ғой...

Қазақтың рухани бастауы – ауыл. Сол себепті ауылдың руханиятын көтеру – біздің басты мақсатымыз. Біздің елде бірінші экономика, сосын саясат. Саясаттың не боп жатқанын сіздер жақсы білесіздер.

Руханиятты қолға алуымыз керек. Ел басына күн туған ең қиын шақтарда да біз руханиятты ұмытқан емеспіз. Халық рухани тұрғыдан байыса, онда кез келген қиындықты жеңуге дайын деген сөз. Ең бірінші әр адамның жүрегінде рухани сенім болу керек. Сонда ғана діттеген мақсатқа жетуге болады. «Арт-Керуен» бір жылдық жоба емес.Бір жылдың ішінде бәріміз шетінен мәдениетті болып кете алмаймыз. Себебі, бұл бас көтермей, 5-6 жыл жұмыс жасауды қажет ететін жоба.

– Аға, өзіңіз жастармен көп кездесесіз. Бүгінгі жастардың беталысына көңіліңіз тола ма?

– Иә, мен ЖОО-да оқып жүрген студент жастармен жиі кездесіп тұрамын. Бірақ шынын айту керек ауыл жастары мен қала жастарының арасында көп айырмашылық бар. Менің бір байқағаным – көбіне қаланың балалары оқитын Халықаралық бизнес академиясы, Қазақ мемлекеттік құрылыс академиясы сынды оқу орындарының студенттері өте қағылез. Олар өз ойындағысын ашық жеткізе алады. Кездесулерде түрлі сұрақтар қойып, сенің пікіріңмен келіспей, таласып тұрып алады. Өздерінің дүниетанымының кең екендігін көрсететін мұндай студенттерді көргенде қуанасың. Ал, дені ауылды жерлерден келген студенттер білім алатын Қыздар мемлекеттік университеті, Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеттерінің студенттері өте ұяң. Ауылдан келген жастардың көпшілігі ынжықтау келеді. Тіпті сұрақ қоюға да ұялады. Қойған сұрағымнан бір ақымақтығым көрініп қала ма деп сескенеді. Мен де кезінде дәл осындай болғам. Өйткені мен де ауылдан шыққам.

Ойлап қарасам, мұның бәрі тәрбиеден екен. Ауылда біз қалай тәрбиелендік? Бірдеңе сұрайын десең, мұғалімдер «шошаңдамай тыныш отыр», – деп ұрсатын. Содан кейін біз артық сөйлеуге қорқатынбыз. Ал, қала мектептерінің оқушылары болса, о бастан-ақ пікірін ашық айтып үйренген.

Қазірдің өзінде Өнер академиясында «Сұрақ қойғышын өзінің отыр», – деп айқайлайтын мұғалімдер жетерлік. Негізі бұл дұрыс емес. Біз оқушы болсын, студент болсын өзінің ойын ашық айтуға мүмкіндік беруіміз керек. ЖОО-да көп оқитын, үнемі білуге талпынатын студенттер де, ілініп-салынап әйтеуір жүргендері де бар. Бірақ ертелі-кеш олар да естерін жиятыны сөзсіз.

МЕН АТАҚТЫ СҰРАП АЛҒАН ЖОҚПЫН

– Сіз осы атаққұмарлық туралы неге көп айтасыз?

– Ту, бұл өзі жауыр болған сұрақ қой. Атағы құрсын, нелерің бар атақта.

– Өзіңіз де атақ алып едіңіз ғой...

– Мені сұрап алды дейсің ба сол атақты. Маған алып берген Ә.Кекілбав қой. Айтшы маған, сол атақтан келер пайда бар ма? Алатын айлығыңа 900 теңге қосылады болды.

– Қандай атақ сонда сіздікі?

– Қазақстан Республи­касы­ның еңбек сіңірген қайраткері

Осы тұста әңгімеге қоғам қайраткері Мәди Артығалиев араласты.

– Бұрындары қай салада болмасын, атақ деген он жылдан астам уақыт еңбек еткен адамға берілетін. Содан кейін барып еңбегі ел алдында көрінсе, халық арасында қандай да бір пікір тудырса ғана Еңбек сіңірген әртіс атағы берілетін. Ал, одан кейін барша халыққа белгілі болса барып, Халық әртісі деген атақ беретін. Халық әртісін сұрыптау деген өте қиын болатын. Әрі мұндай атақтарды бекітетін комиссияның жұмыс жасау тәртібі де қатаң болатын. Ілияс Омаров, Өзбекәлі Жәнібеков ағаларымыздың тұсында шынында да әділеттілік деген болатын.

Ал, тәуелсіздік алған кезеңнен бастап, атақ беру де, атақ алу да қойыртпаққа айналып кетті. Халық әртісі, Еңбек сіңірген әртіс дегеннің бәрі жойылды. Қазіргі таңда Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері деген атақ бар. Еңбек сіңірген әртіс те, Халық әртісі де осыған кіреді. Болат Атабаев алған атақ та дәл осындай.

Бұрын қазіргідей емес, атақтың қадірі болатын. Жоғарыда біз атап өткен атақтар кім көрінгенге беріле салмайтын. Ал, қазір мұндай атақ сахнаға енді ғана шыққан эстрада жұлдыздарына да берілетін болды. Оның еңбегін халық біле ме, білмей ме, елей ме, елемей ме бәрібір. Бұл енді біздің – олқы тұсымыз.

Бұдан арғы әңгіме режиссер Болат Атабаевпен бірге өрбіді...

– Болат аға, қазақ журналистерінің деңгейі орыс журналистеріне қарағанда төмен деп санайтыныңызды білеміз. Не үшін?

– Не үшін дегені несі?! Орыс журналистерімен салыстырғанда деңгейлерің төменіне төмен. Бұрын қазақ газеттерін оқитын едім. Соңғы бір жылдан бері оқымайтын болдым.

– Сонда сіз қазақ тілді басылымдарды мүлдем оқымайсыз ба?

– Оқымаймын.

– Неге? Ашып та қарамайсыз ба?

– Енді оқу, оқымау, өзімнің құқығым ғой. Оқығым келмейді, сосын оқымаймын. Оқиын десең, тек ғана моральдың деңгейіндегі тақырыптар. Жазатындары сол – анау жаман, мынау жақсы. Болды. Қабан жыраудың біріншіден не жаман, екіншіден не жаман деп бар жаманды тізіп беретін термесі бар емес пе? Құдды сол. Сонда қазақ журналистеріне бар жаманды санап беру міндет болып па? Жаман екенін онсыз да білемін. Енді соны мың рет айту керек па?

Мәселен, Алматы қаласын­дағы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде, Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университетінде журналистер даярлайды. Бірақ қалай? Журналистика саласындағы кетіп жатқан кемшіліктердің салдарын іздестіре келе, мұның бәрі жалпылама оқытудың әсері екендігін аңғардым. Яғни, болашақ журналистер оқу орнында арнайы бір салаға маманданбайды. Өндірістік іс-тәжірибиеден өту барысында да дәл осы құбылыс қайталанады. Содан барып біліксіз маман пайда болады.

Өз мамандығының қырын жетік білмейтін мұндай мамандарды жыл сайын топырлатып шығара бергенше, журналистерді студент кезінен бастап саясат, өнер, экономика, т.б сияқты түрлі салаларға мамандандыруды қолға алу қажет. Егер журналистер арнайы дәрістер тыңдап, белгілі бір салаға маманданатын болса, онда олар оқиғаның қалай өрбитінін, лаулайтынын, тіпті сөнетініне дейін біліп отырады. Осы кезде ғана қазақ журналистері қоғамның көзін аша алады.

Мәселен, өнер саласында да түрлі мәселелер жетерлік. Мен осылардың бәрін ашық, әрі нақты халыққа жеткізу үшін журналистерге дәріс оқуға дайынмын. Тек журналистердің маған үйренсем деген талабы болса болды. Басқа ешнәрсе қажет емес.

ҚАЗАҚ ТІЛДІ БАСЫЛЫМДАРДЫ ОҚЫҒЫМ КЕЛМЕЙДІ

– Сонда сіз қазақ журналистері мүлдем жаза алмайды дегіңіз келе ме?

– Жаза алмайды. Бірақ дәл қазір білмеймін, қалай жазып жүргенін. Өйткені оқып жүрген жоқпын ғой.

Бірақ бір нәрсе анық. Басқа саланы емес, өнерді айтатын болсам, журналистер өнердің критерийлерін білмейді. Білмегеннен кейін жаза да алмайды. Журналистер қалай жазады? «Пәленше деген әртіс біршама жақсы ойнап шықты» немесе «Түгенше деген әртіс жақсы ойнап шыққан сияқты». Осылай жазуға бола ма? Ал, сұхбат алатын болса, әңгімелерін былай бастайды: «Болат аға, сіз туғанда режиссер боп тудыңыз ғой..». Бұл енді мақтаудың бір түрі ғой олар үшін. Адам деген режиссер болып туа ма, маман деген өсе келе қалыптаспайды ма?

Одан кейін, «Тұқымыңызда өнер адамы болып па еді?», – деп жалғастырады. Оның не қажеті бар? Осы да сұрақ болып па енді.

Осындай сұрақтар шаршатқаннан кейін ғой менің зығырданымның қайнайтыны.

– Сонда орыс тілді журналистер сізге қандай сұрақ қояды?

– Менен бір орыс журналисті «ХХІ ғасырдағы театрдың мақсаты не сонда?», – деп сұрады. Шынында да театрдың мақсаты не? Қанша жыл осы салада жүріп ойланбаппын. Сонау гректерден басталған театр әлі жүр. Неғып жүр? Ал, енді отыра қалып ойланайын. Содан ақыры таптым. Жауап бердім.

Қоғамда орын алып жатқан түрлі келеңсіздіктерді көргенде, бұл адамдарды осы дерттен қалай айық­тырсам деп ойланамын. Сөй­тіп, олардың иммундық жүйе­сін театр арқылы емдеуге кірісем.

– Дұрыс аға, біздің біраз кемшілігімізді ашып көрсеттіңіз. Енді әңгіменің ауанын бәр сәт әртістерге қарай бұрсақ...

– Ойбой, әртістердің бәрі талантты ғой шетінен. Олардың сөзін естіп көрсең енді. «Мен қазір сахнаға шығып, халқыма талантымды шашып-шашып келейін», – дейді ғой шіркіндер. Өз-өзіне соншалықты сенімді ғой. Таланттысы сол олар, сахнаға шығып жалған сөйлейді, бар дауысымен айқайлайды. Ешбір шынайылық жоқ. Біздің театрлар қазір өнердің бір ғана функциясын орындап келеді. Тәрбиелік қызметін ғана. Шынайылық болмағаннан кейін оған көрермен сенбейді. Сендіре алмайтын өзіміз.

Одан кейін әртістер сахнаға шығып, халыққа саусағын көрсетеді. Көрермен соған мәз. Ә, анау саусағын көрсетті деп ішегі қатып күледі. Біздің деңгейіміз осы. Көрерменнің де, әртістердің де жағдайы осы.

– Аға, журналистердің жазу шеберлігіне біраз сын айттыңыз. Оны қабылдайық. Журналистер не үшін ашық жаза алмайды? Осының себебіне үңіліп көрдіңіз бе?

– Әңгімені бұл мәселе турасында өз пікірін білдіргісі келген қоғам қайраткері, Мәди Артығалиев жалғады.

– Журналистер қауымына біраз сын айтылды. Бірақ сіздер Болат ағаларыңыздың сөзін көңілге алып қалмаңыздар. Бұл кісі көп сөзді сіздердің намыстарыңызды қайрау үшін айтып жатыр деп ұғыныңыздар. Меніңше қазақ журналистерінің арасында кәсіби маман да, талант та бар. Олардың көпшілігі осы жерде де отыр. Әттеген-ай дейтін тұстар баршылық әрине. Әсіресе даулы, жанжалды мәселелерге келгенде қазақ журналистерінің қолы байлаулы. Неге десеңіз кез келген БАҚ-ның құрылтайшысы бар. Яғни, қайсібір басылым болмасын өзінің басшысынан асып ешнәрсе жаза алмайды. Бұл бізде әлі цензураның ұшқыны бар деген сөз. Мысал ретінде, «Алматы ақшамы» газетін алатын болсақ, бұл газеттің журналистері Қали Сәрсенбайдан асып ешнәрсе жаза алмайтыны анық қой. Қоғамымызда орын алған мәселелерге ашық қалам тербеу үшін ол тәуелсіз журналист болуы керек. Бұл жерде әрбір БАҚ-тың басшылықтың берген бағдарламасына сәйкес ғана жұмыс жасауға мәжбүр екенін ескеруіміз керек.

Болат АТАБАЕВ:

– Одан гөрі журналист болмай-ақ қойсын.

– Мәди АРТЫҒАЛИЕВ:

– Жоқ, сіз бұл жерде саясаттың бар екенін ескеруіңіз керек. Журналист деген сол саясаттың алдыңғы қатарында жүретін әскері. Ол бұғып қала ма, жоқ алғашқы отты үрлеуші болып алдыңғы шептен табыла ма, ол журналистің өзінің саяси, адами сауатытылығына байланысты. Мен мұны өзімнің өмір жолыма сүйеніп айтып отырмын.

«Сын түзелмей, мін түзелмейді». Ең бастысы журналист сол сынды жаза білуі керек. Бізде көп басылым сынды жаза да алмай жүр қазір. Мәселе осында. Әйтсе де, журналист қандай қиын жағдайда да, өзінің азаматтық позициясынан айнымауы керек. Сонда ғана оны нағыз журналист деп айта аламыз. Мына газеттің немесе мына телеарнаның саясаты осындай екен деп көп жағдайда бұғып қалатын болса, ол адамнан ешқандай шебер журналист шықпайды. Ол тек ғана өсек-аяң жинаушы болып қала бермек. Сондықтан, журналистің кәсіби шеберлігіне көп нәрсе байланысты. Шеберліктеріңді шыңдауға құрылып жатқан клуб септігін тигізеді деп ойлаймын. Өмірді жандандыруға, болашақты қалыптастыруға қазақ журналистері шынайы атсалысады деп мен сенемін.

ЖУРНАЛИСТЕРГЕ СЕМИНАР ӨТКІЗУГЕ ДАЙЫНМЫН

Болат АТАБАЕВ:

– Әрбір саланың өзіндік функциялары болады. Сол сияқты журналистиканың да өз функциясы бар. Егер сен анық осы мамандықты таңдаған адам болсаң, оның функцияларын білуге тиіссің. Журналистің жүгі жеңіл емес. Ең бірінші журналист ретінде еңбек жолын бастамас бұрын, алдымен өзіңнің табиғатың осы салаға сай келе ме, келмей ме соны білуің керек. Егер сай келмейтін болса, журналистика саласында жұмыс істемей-ақ қой.

Журналист болу үшін сен интеллект болуың керек. Түрлі газеттерді көріп жүрміз ғой. Жұлысуға дайын тұратын көкбет әйелдер сияқты зәрі бетіне шығып тұрады. Батырып айтуға батылы бармай, тек ғана тістелеп айтатындары да бар. Мұндай газеттердегі мақаланың бәрін жазатын осы сіздер сияқты журналистер. Сондықтан да, жұмыс барысында эмоцияны жиыстырып тастап, мәселенің байыбына қалай баруды ойлау керек. Шынын айтқанда отырып алып бұлай сайрағаннан түк шықпайды. Бұдан гөрі тезірек іске кіріскен пайдалы.

– Енді өзіңіз журналистерге семинар өткізуге дайынсыз ба?

– Дайынмын. Мен неге дайын болмаймын? Егер сен жазған дүниең арқылы сан мыңдаған көрерменнің көзін ашатын болсаң. Мысалы мен мақала жаза алмаймын. Бастысы сендер жаза білесіңдер. Әрі халыққа сауатты жеткізе аласыңдар. Мен тек сенің сарайыңды ашып берсем болғаны.

Сенің жазған мақалаң көрерменге ой салып жатса, онда біздің мақсатымыздың орындалғаны. Яғни сен, журналист ғана емес, әртіс те, режиссер де болғаның. Біздің әртістер сахнаға «Мен «либой» рөліңді ойнап беремін», – деп тұрып шығады ғой. Шыққаннан кейінгі тірлігі сол – бәрі жасанды қимыл, жасанды дауыс.

Егер журналист қойылымға келгенде, өнер саласының барлық критерийін біліп отырса, осындай әртістерді «сойып» тұрып жазар еді. Одан кейін әлгі әртіс, өзіне тым сенімді болмай, сахнаға ойланып шығар еді. Тіпті әрбір қимылы, әрбір сөзі үшін өз-өзіне алдымен есеп берер еді.

Мәселен бір журналист дін туралы мәселе көтерді дейік. Ол оқиғаны қалай өрбітеді дейсіз ғой: «Қазақтың жастары басқа дінге кетіп жатыр. Ол – жаман. Басқа ұлттың өкілдері ислам дінін қабылдап жатыр. Ол – жақсы», – дейді. Болды. Ал, қазақтар өзі дінінен не үшін безініп жатыр, өзге ұлт өкілдері неге исламға өтіп жатыр мұның себеп-салдарын түп-тамырымен қазбалап неге жазбасқа?

Сосын бізде бар салада кездесетін бір ауру бар. Өзіңнен біреу асып келе жатса, міндетті түрде оны шалып құлатуымыз керек. Мысалы талаптанып бір жас журналист алға шығып кетті дейік. Қалғандары оны көре алмайды. Оны ұрып, құлатып, қан даласын шығарады. Өзінен шамалы асып кетті ма? Болды. Оны жұмыстан шығарып, қаңғытып жібереді. Жалғыз журналистикада емес, бізде режиссурада да осындай. Өзінен асып, біреу көзге түсті ма, ол байғұсқа тыныштық жоқ. Ең болмағанда, облысқа айдап жібереді. Неге дейсіз ғой? Өйткені оның қасында өзінен басқа талант жүрмеуі керек. Осы бір дерттен аулақ болыңдаршы. Қайта бірің білмегенді біріңе үйретсеңдерші. Сөйтіп жұрт сүйсінтетіндей дәрежеге жетпейсіңдер ме?

Менің бар айтарым – арнайы бір салаға маманданбай болмайды. Онсыз іс өнбейді. Сондықтан семинар сабақтарын өткізуді тез арада бастау керек. Басқа саланың мамандары тегін дәріс оқуға көнбеуі мүмкін. Ол үшін қаржы көздерін қарастру керек па, соның бәрін шешсеңдер дұрыс болар еді. Егер журналист әрбір саланың технологиясын жүйелі түрде меңгеруге қол жеткізсе, онда одан шынымен де мықты маман шығар еді.

– Аға, біз «ұлт ретінде даму үшін ұлттық идея мықты болу керек» деп жатамыз. Осы ұлттық идея, ұлттық идеология турасындағы көзқарасыңызды да білсек...

– Мен осы ұлттық идеология деген сөзді естігенде шошимын. Ұлттық идеолгия деген сөз мен үшін жоқ. Ал, ұлттық идея деген бар. Ол болуы керек. Ұлттық идеологияның маған жоқ болғаны жақсы. Ұлттық идея жоқ десең онда мен отыра қалып жылаймын.

– Ал, сол ұлттық идея бар ма енді бізде?

– Ал, неге жоқ дейсіңдер. Бар.

– Не ол?

– Ол ма – жемқорлық. Шынымен, ұлттық идея деген бізде – жемқорлық. Балабақшадан бастап, зейнетақы төлеу орталықтарына дейін жең ұшына жалғасқан жемқорлық. Айтатын болсаң, бүкіл Қазақстан – жемқорлық. Басқа қандай идеяң бар? Тілден идея жасайық дедік, шықпады. Ұлт көшбасшысынан идея жасайық дедік, шықпады. Жоқ па? Жоқ. Сондықтан ойланыңдар. «Болашақ – жастардың қолында», – дейміз ғой. Енді сендер шығарыңдар.

– Өзіңіздің жеке шығармашылығыңызда не жаңалықттар болып жатыр? Өмірде сені жеңіске жетелейтін бір ғана жол бар. Ол – білім. Қай таласқа түссең де, біліміңмен ғана жеңе аласың. Өйткені, сені қолдайтын «көкең» жоқ. Сенсең, өзіңнің біліміңе ғана сенесің.

Маған мемлекеттік театрлардың біріне бас режиссер болуға ұсыныс жасалып та жүр. Бірақ мен мемлекетік театрға бармаймын. Себебі, мен ешкімге тәуелді болғым келмейді. «Ақсарай» деген жеке театрымның бар екенін білесіңдер. Жұмыс сол. Отбасымды асырау үшін қосымша Германияның ақпарат орталығымен де жұмыс жасаймын. Оларға қажетті материалдарды неміс тіліне аударып, жіберіп отырамын. Сөйтіп, тиісті қаламақымды аламын. Күндіз-түні ұйықтамай жұмыс істеуге дағдыланғам.

Жақында ғана Тараз қаласында бір байқау өтті. Бұған да біз байқаудан тыс өнерімізді көрсету үшін бардық. Байқау жақсы өтті. Біз өнерімізді көрсеттік. Сонда Жамбыл облысының мәдениет басқармасының басшылығы, байқауға төрелік етіп отырған Мәскеуден келген проффесорлардың барлығы біздің театр қойған қойылымның не үшін байқаудан тыс қатыстырылғандығын сұрады. Ақыры әділқазы мүшелері, бізді байқауға қатыстырып жіберді. Сөйтіп Таразда өткен конкурстан 600 мың теңгені қанжығамызға байлап қайтқан жайымыз бар. Амандық болса, мен ерте ме, кеш пе бәрібір өзімді мойындатам. Өйткені алдыма үлкен мақсат қойғанмын.

– Әңгімеңізге рахмет аға! Әрбір ісіңізге сәттілік тілейміз!

Гүлмира САДЫҚОВА