Алматы мен Астанада бейшара болып жүрген қазақ көп

Алматы мен Астанада бейшара болып жүрген қазақ көп. Соларды көргенде биліктегілерге өкпе айтатынымыз тағы бар. «Қарапайым халықты ойламайды» деп өкпеміз қара қазандай болады. Нарықтық қоғамда өз қотырыңды өзің қасымасаң, саған ешкім қайырым көрсетпейтінін күніге естісек те, соған көндіккіміз келмейді. Әйтеуір, балапан сияқты аузымызды ашып отыра бергіміз келеді. Бұл енді қазақтың жалқаулығы барып тұрған. Мысалы, Түркістанда Атабай деген ауыл бар. Қала сияқты. Саудасы қайнап жатады. Ол ауылдан киім де, азық-түлік те, жеміс-жидек те сатып алсаңыз болады. Кафесіне барып тамақтың түр-түріне тапсырыс бересіз. Жергілікті халқының 90 пайызға жуығы өзбектер. Жайнатып тастаған ауылдарын. Бірақ, таудың етегіне жақын орналасқан келесі ауылдан ондай тіршілікті көрмейсіз. Суы да, жайылымы да бар. Халқы босып, қаладан жұмыс іздейді. Ала жаздай үлкен қалаға барып тапқан табысын қыс бойы үнемдеп әрең күндерін көріп жүр көбі. Ауыл тозған. Қалада қаңғып жүрсең, ауылда қалған үйдің жайы белгілі емес пе?

Өткенде Құлжаға жол түсті. «Ол жақтағы ағайын қалай екен?» деп зерделеп көрдік. Біздегідей сіңірі шығып, шиқылдап жүрген қандасымызды көрмедік. Басқалар көше сыпырып, қайыр сұрап, қара базарда сауда істеп жүрсе, қазақтар мұнтаздай киініп, әп-әдемі кеңселерде отыр. «Кеңседен бөлек қазақ қайда жұмыс істейді?» десек: «Ауылда мал бағады. Сонымен-ақ күндерін көріп, бала-шағасын оқытып отыр. Көше сыпырып, қайыр сұрауды қазақтар ар санайды», – дейді Қытайдағы қандастар. Бізге осындай намыс жетпей бара жатыр. Қалада болмағыр тиын-тебенге сүйретіліп, оны не пәтерге, не ішіп-жегенге, не киер киімге жеткізе алмай жүреміз. Ауылға қайтып, мал бағып, егін егуді қорлық көреміз. Бәрі бірден бола салмайды ғой. Кеңес өкіметі тұсында малдың басын егіздетіп өргізген қазақ қазір малын көбейте алмайды дегенге тағы сенбейміз. «Қазақ – жалқау» дегенді санадан сілкіп тастап, жақсы өмір сүруге ұмтылатын кез жетті ғой. Енді тек өзің үшін ғана жұмыс істе, қазақ! Әйтпесе, қашанғы «жалқау» деген атақты арқалап жүре бермексің?

"Ақжелкен" журналындағы үш қыздың әңгімесі