Ресей жақын арада Африканың ең кедей елдерінің деңгейіне түседі - Реза Талаби

«Батыс санкциялары ресейлік орта таптың тұрақты мұқтаж және қанағаттанбаған адамдарға айналуына, ал 26 миллион ресейліктің немесе бүгінде кедейлік шегінен төмен өмір сүретін Ресейдің әрбір алтыншы азаматының қайыршыға айналуына әкеледі», - деп айтты ирандық саясаттанушы haqqin.az басылымына берген сұхбатында Реза Талаби.

Ресейге қарсы санкцияларды Иранға салынған эмбаргомен салыстырған саясаттанушының айтуынша, ресейлік телеарналар арқылы халық Батыстың санкцияларына немқұрайлы қарайтынын білдіретін бейнематериалдар таратылуда.

«Санкциялар өмір сүру деңгейінің төмендеуіне, кедейшілікке, жұмыссыздыққа және үмітсіздік атмосферасына әкеледі», - дейді Реза Талаби, - Иранға қарсы санкциялардың тәжірибесі көрсеткендей, шектеулер қоғамды консолидациялауға ешқандай ықпал етпейді, керісінше, бұқараның саяси элитаға деген наразылығын тудырады, олардың кінәсінен халық экономикалық қиындықтарды бастан кешіруге мәжбүр болады».

Талабинің айтуынша, төменгі таптардың өшпенділігін Иранда 2009, 2016 және 2019-жылдары орын алған тәртіпсіздіктер, жаппай наразылықтар мен полициямен қанды қақтығыстардан анық байқауға болады.

«Капиталдың кетуі, рубльдің құнсыздануы, шетелдік компаниялар мен фирмалардың жабылуы, мемлекетте валюталық қаражаттың болмауы жақын арада Ресейдің толық кедейленуіне әкеледі, Ресей Африканың ең кедей  елдерінің деңгейіне дейін төмендейді», - деп сендірді Талаби.

Кезінде табиғи байлықты сатумен ғана күн кешкен КСРО-ны «атом бомбасы бар Жоғарғы Вольта» деп атағанын еске түсірді Талаби. Егер осы уақытқа дейін ресейліктердің орташа табысы 500 доллар шамасында, ал орташа жалақысы 700 доллар шамасында болса, екі айдан кейін бұл екі көрсеткіш те 40-50 пайызға азаяды. Ал екі айдан кейін Ресей дефолтқа ұшырамақ.

Ирандық саясаттанушы Ресей экономикасына қосқан үлесі 13 пайызға жеткен 12 миллион еңбек мигрантының тағдыры не болатынына қатысты да өз ойын білдірді. Сұрақ риторикалық емес, өйткені Ресейдің барлық жерінде құрылыс жобалары қысқартылып жатыр, инвестициялық жобалар тоқтатылып жатыр, көптеген өндіріс орындары жабылуда, қызмет көрсету секторы тоқтап жатыр, ал Ресей экономикасының өзі негізгі факторды - сұранысты, дәлелдемелерді жоғалтуда. Бұл ең ауыр әлеуметтік-экономикалық дағдарыстың айқын белгілері.

Талабидің пікірінше, Ресейге қарсы санкциялардың Иранға қарсы санкциялардан ерекшелігі – бұл соққы Ресейдің саяси басшылығына қарсы бағытталған.

«Биліктің мұндай орталықтандырылуымен, - деп түйіндейді ирандық саясаттанушы, - ресейлік саяси элита бүкіл елді әлеуметтік-экономикалық тұңғиыққа сүйреді. Иран жағдайында Батыс санкцияларының мақсаты тек Иранның тоталитарлық мемлекеттік жүйесін өзгерту болды және солай болып қала береді. Осы тұрғыдан алғанда, Мәскеуге қарсы санкциялар жүйені ауыстыруға емес, нақты үкіметті ауыстыруға арналған. Санкциялардың әсері туралы айтатын болсақ, ол онсыз да әлсіз және импортқа тәуелді Ресей экономикасын жоюдан тұрады».

Талаби Ресейден айырмашылығы, Иран әлемдік экономикаға соншалықты күшті интеграцияланған жоқ деп санайды. Сондықтан ресейліктер тап болатын мәселелер әлеуметтік осалдық тұрғысынан өте сезімтал болады.

Жағдайды бақылауда ұстау үшін Мәскеу не Батыс талабына көніп, Украинадан әскерін шығаруы керек, не соғысты жалғастырып, Солтүстік Корея үлгісіндегі темір пердемен әлемнен ажыратылуы керек.

Бірақ сонымен бірге, Талабидің айтуынша, Путиннің Ресейде Солтүстік Кореядағы деспотиялық режим құрудан басқа амалы қалмады.

Керімсал Жұбатқанов, 

Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты