ҚАЗАҚ МИНИСТРІ ҚАЗАҚША ЖАУАП БЕРДІ

Ал вице-министр қазақша жауап беруде қатты қиналды... 

Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Серікқали Брекешов депутаттарға берген уәдесінде тұрды. 

“Өзбек министрі өзбекше жауап берді” немесе “Орыс министрі орысша жауап берді» деген сөз ол екі елде де, әлемде де масқара болып саналып, ешқашан айтылмайды. Өйткені, мемлекеттің министрі мемлекеттік тілде сөйлеуі бізден басқа елдің бәрінде табиғи заңдылық!  

Ал бізде, өткен үкімет сағатында айтқанымыздай, қазір қазақ министрі қазақша сөйлесе қуанатын мүшкіл жағдайға жеттік - Тәуелсіздігіміздің 30 жылдығының “жетістігі”… 

Кеше Мәжілістің жалпы отырысында Адам құқы мен жануарларға жауапкершілікпен қарау мәселесі қатар қаралды. 

Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Серікқали Брекешов өткенде депутат Жанарбек Әшімжанның қазақша сұрағына қазақша жауап бере алмаған болатын. Сонда Мәжіліс төрағасы Нұрлан Нығматулин мінбедегі министрге: “Сіз енді бірінші рет келіп тұрсыз бізге. Депутаттың қойған сұрағы күрделі мәселе. Сіз парламентке келіп отырсыз! Бұл мемлекеттік тіл! Қазақ тілінде қойылған сұраққа қазақ тілінде жауап берілуі керек. Шетелде оқыдыңыз. Ағылшынша тілдерді білесіз. Туған елде жүргенде, білдей министрлік жұмыста жүргенде қазақ тілінде сөйлеу керек! Келістік пе?-деген еді. Министр сол кезде: «Түсінікті! Міндетті түрде!-деп, депутаттар алдында спикерге берген уәдесінде тұрды. Кеше қазақша қойылған сұрақтарға шама-шарқынша қазақ тілінде жауап берді. Сөйтіп, талай министрді тәубасына келтірген Мәжіліс төрағасы жаңа министрдіің де тілін қазақша шығарды.

Жарайсың министр мырза! «Уәде-құдай аты» деген осы. Әйтпесе, бізде мемлекеттік тілге миы жетпей жүрген министрлер аз емес. Олардың ең әйгілісі 2001 жылы өзіміздің өз ана тілі мен мемлекеттік тілін білмейтін және білгісі келмей :«Если вы мне не поменяйте мои мозги, мне казахский язык не выучить!» деп анау-мынау емес, парламенттің алдында мәлімдейтін министр Ерлан Ыдырысовтарды қайтеміз?! Сол “мемлекеттік тілге миым жетпейді” деген Ыдырысов содан бері екі рет министр болды. Екінші рет Ұлыбританияда елші қазір. Мемлекетінің мемлекеттік тілін ешкім сұрамайтын жерде… 

Өткенде 6 қазан күні өткен Мәжілістің жалпы отырысында депутат Тілектес Адамбековтың қазақша қойған сұрағына Цифрлық даму және аэроғарыш өнеркәсібі вице-министрі Аскар Жамбакин: «рұқсат болса, орысша жауап берейін» деп еді, депутат «Жоқ, қазақ тілінде жауап беріңіз!»деп, оның ыңғайына көне қоймай, қайсарлық көрсетті. Ал вице-министр мемлекеттік тілде жауап беруде қара терге түсіп, айдалаға лағып кетті... Ақыры депутат сұрағын Ресей тілінде қоюға тура келді. Сонда да ол жауапты жарытқан жоқ. 

Депутаттардың бәрі Тілектес Серікбайұлы секілді «тек қазақша жауап беріңіз» деп табандап тұрып алса, талай министрлер қазақша тіл сындырып қалар еді... 

Талай жазғанымыздай, «Ақ жол» партиясы фракциясы 2012 жылдан бері көтеріп келе жатқан, былтыр «Қазақ үні» ұлттық порталында Қазақстан Президентіне жазылған Ашық хаттағы бір айда 126 мың адам талап етіп, қол қойған Мемлекеттік тіл туралы заң қабылданбай жағдай осылай күннен-күнге қиындай береді!?. 

Ал Мемлекеттік тіл туралы заң Тұжырымдамасы жобасы Үкімет басшысының тартпасында жатқанына бір жылдан асып кетті… Жоғалып кеткен бұл заң жобасына іздеу салып “Ақ жол” фракциясы биыл Үкімет басшысына екі рет депутаттық сауал жолдады.

Тәуелсіздігіміздің 30 жылында да Мемлекеттік тіл туралы заң қабылдай алмай келе жатқандықтан, елге күлкі болып, көрген күніміз осы...

Қазыбек ИСА, 

Қазақ үні