Түрік пен орыстың текетіресінің ақыры апатқа алып келе жатқан секілді...
Бәрі осыдан бір жарым жыл бұрын орыстың украин жері Қырымды зорлықпен басып алуынан басталды. Ал, алты ай алдында орыстар Сирия дауына кірісіп, елдің қазіргі басшысы Асадтың жауларына ауадан бомбыны қарша жаудырды...
Орыстың Сирияның ішкі істеріне кіріспеу керектігін Америка мен бүкіл батыс елдері және лаңкестік жаулаған елмен шекаралас Түркия да ескерткен болатын. Ол-ол ма, орыстың әскери ұшақтары «Сириядағы лаңкестерді бомбалап жатырмыз» деген сылтаумен Түркияның әуе кеңістігіне бірнеше мәрте заңсыз кіріп, халықаралық келісімдерді өрескіл бұза берді. Жұрттың бәрінің есінде шығар, Түркия басшысы мұндай жауапсыздықтың соңы жақсылыққа апармайтындығын, керек кезінде өз елінің аумағын қорғаған Түркияның кезкелген шекара бұзған ұшақты атып түсіретіндігін қайта-қайта мәлімдеген еді. Бірақ, орыстар бұған құлақ аспады. Ақыры, отпен ойнаған Ресей дегеніне жетті: орыстың шошаңдаған әскери ұшағы Түркия аймағына бұзып кіріп, 5 минут бойы ескертуге пысқырмай, атылып түсті...
Әрине, енді есін жиған орыстар: «Біздің ұшақ Сирияның аумағында ұшып жүрген болатын» - деп, өзеуреп шыға келді. Осыдан бір жарым жыл орыс әскері Қырым мен Донбассқа әдейі басып кіргенде, Ресей басшылығы «Олар орыстар емес, жасыл киім киген басқапланеталықтар» деген ертегі соққан...
Қашанғыдай өздерінің қателігін мойындауға жігері жетпеген Ресей басшысы шұғыл қимылдар жасап, Түркия тауарларының елге кіруіне тиым салып, Түркия теңіздеріне баруды доғарып, орыс жеріндегі түрік кәсіпкерлерін қысымға алуға кірісті. Екі ел арасындағы визасыз қарым-қатынасты тоқтатты.
Тіпті, ресми орыс билігі түркі халықтарының ынтымақтастық ұйымы «ТЮРКСОЙ»-дың орыс жерінде жұмыс істеуіне шектеу қойды. Негізі, ТЮРКСОЙ дегеніміз – жалғыз Түркия емес, ол – Қазақстан, Әзербайжан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан және орыс жеріндегі татарлар мен башқұрттар, күллі сібір қалықтары...
Жалпы, түркі бірлігінің басты идеяларының бастамашысы – Қазақстан.
«Түркінің - түркіден басқа досы жоқ» – деп мәлімдеген қазақ жұртының басшысы түркі әлемін әрдайым бірлік пен ынтымаққа шақырып келеді. Яғни, алысты болжап, жақынды таныған Елбасымыздың жүрекжарды сөзі «ырым үшін» ғана айтылған уәж емес, сұңғыла саясаткерліктің белгісі. Басқаша айтқанда, ТҮРКСОЙ дегеніміз – Нұрсұлтан Назарбаев!
ТҮРКСОЙ – саяси құрылым емес, түркі халықтарының мәдени саладағы ынтымақтастық ұйымы. Сондықтан, орыстың қай министр-шенеунігі де татарлар мен башқұрттарға, сібірдің түркітілдес халықтарына өз қандастарымен жершарының қай жерінде тұрса да мәдени байланыстар жасауға тиым сала алмайды. Орыс билігі - басқа ұлтттардың тегі мен тіліне, діні мен мәдениетіне құрметпен қарауды үйренуі керек. Өкінішке қарай, орыс қоғамында түрікке қарсы ұрандар күн санап, жиі естіле бастады...
Осы күндері Парижде бас қосқан 143 елдің басшылары планетамыздағы ауа-райының ауытқуы жағдайларын талқылауда. Дегенмен, халқының басым бөлігі тек қазақ пен орыс тілдерін меңгерген қазақстандықтарға тағы да орыс тіліндегі жалған ақпараттар ғана жетуде. Біздіңше, қазіргі қазақ билігі, ең алдымен, осынау орыс тілінде ғана берілетін ақпараттық зорлықпен мықтап күресуі керек. Орысша ақпарларға сүйенсек, Түркия басшысы Реджеп Ердоған Парижге тек Ресей президенті В.Путинмен кездесуді армандап қана келген сияқты: орыс журналистері бірде: «Ердоған басқа елдердің басшыларын қабылдап жатқан Путиннің бөлмесінің алдын қарауылдап жүр»десе, келесіде: «Дәретхана дәлізінде қолын ұзағырақ кептірген Ердоған бәрібір Путинді кездестіре алмай, қапыда қалды» деп соғады... Әрине, мұның бәрі империялық сырқатқа ұшыраған орыстың ортақол журналистерінің сандырағы ғана...
Шын мәнісінде, күні кеше әскери ұшағы Израильдің Голан шыңдарына кіріп тағы да шекара бұзғанда: «Біздің ұшқышымыз шекара бұзғанын байқамай қалды, қателесті» - деген орыс билігін орнына қоятын кез жетті...
Қазір Сирияға орыстар С-400 қару-жарақтарын жеткізсе, түріктер солтүстік шекара маңына әскери ұшақтары мен танкілер әкелді. Ең қауіптісі, ядролық соғыс оты тұтанса, НАТО-ның аса қуатты әскери серіктестері қазақтың топырағындағы орыстың жалға алған әскери полигондарында орналасқан баллистикалық ракеталар мен радиолокация жүйелерін көздеп атуы әбден ықтимал?!. Атамыз қазақ: «Екі түйе сүйкенсе, арасында шыбын өледі» дейді. Әркімнің шыбын жаны өзіне олжа, көктүріктің қайсар ұрпағының қаһары ешкімнен кемшін түспесе де, есердің езгісін көріп, кикілжіңнің құрбаны болмауымыз керек...
Сондықтан, түрік-орыс байланыстарының түйінін, сірә, қазақ Елбасының араласып, бейбіт шешуге күш салғаны дұрыс сияқты. Қазақ президентінің беделі Анкара мен Мәскеудің алдында зор. Ең маңыздысы, келісім жолымен өкпе-назды доғару керек. Сонымен қатар, қазаққа өз топырағындағы жат қарулардан құтылудың жолдары мен әдістерін табу керек. Адамзат тарихындағы бірде-бір соғыс - адам өмірінен қымбат емес.
Қажымұқан ҒАБДОЛЛА
qazaquni.kz