«Ақ жол» сауалынан кейін ғалымдарға бірқатар жеңілдіктер мен қолдау шаралары енгізілді

Ғылыми гранттар бойынша аралық есептер алынып тасталды, ғалымдардың жалақысы базалық қаржыландыруға енгізілді, ғылыми жобалардың мерзімі 5 жылға дейін ұзартылды, ҰҒК шешімдерінің апелляция институты енгізілуде – бұл туралы ҚР БҒМ «Ақ жол» фракциясының депутаттық сауалына берген ресми жауабынан белгілі болды.

Гранттық қаржыландыру ережелерінен ғылыми қызмет туралы аралық есептерді ұсыну нормасы алынып тасталды. Осылайша, Гранттық қаржыландыру ережелеріне сәйкес Орындаушы жыл сайынғы аралық және 1 қорытынды есепті ұсынуы тиіс.

Алайда, «Ақ жолға» жүгінген ғалымдардың ақпараты бойынша, ғылыми жобаларды қаржыландырған 3 жыл ішінде электрондық және қағаз форматта жартыжылдық, алдын ала жылдық және қорытынды есептер қатты мұқабада тапсырылады.

«Ғылыми зерттеу - бұл көп еңбекті қажет ететін және ұзақ уақыт кететін процесс екенін түсіну керек. Бүгінгі таңда ең көп грант - 3 жыл. Сонымен қатар, зерттеушілер уақытының едәуір бөлігі есептер мен мониторингтерді дайындауға жұмсалады, бұл нәтижелерге теріс әсер етеді. Сонда олар қашан жұмыс істеуі керек?» - деп сауалда айтылды.

БҒМ-нің жауап хатында б.ж. 22 қазанынан бастап гранттық қаржыландыру шеңберінде ғылыми қызмет туралы аралық есептерді ұсыну бойынша норма алынып тасталғаны атап өтілген. Енді ғалымдар жоба аяқталғаннан кейін тек қорытынды есептерді электронды түрде ұсынады.

«Ақжолдықтар» өз сауалдарында ғалымдардың жалақысы мәселесін де көтерді.

«Соңғы жылдары ғылымды қаржыландыру едәуір өскеніне қарамастан, ЖОО жанындағы ҒЗИ ғалымдарының жалақысы 2006 жылдан бері өзгерген жоқ. Жоғары оқу орындарының басшылығы ғалымдардың ғылыми жобалар бойынша ақша табуға мүмкіндігі бар деп санайды», - деп атап өтілді сауалда.

Жауаптан ғалымдардың еңбекақысы базалық қаржыландыру шығыстарына қосылатыны, іргелі зерттеулерді жүзеге асыратын ұйымдар үшін ғылымды қаржыландырудың жаңа түрі енгізілетіні және ғылыми жобаларды қаржыландыру мерзімі бес жылға дейін арттырылатыны белгілі болды.

Сонымен қатар, ұлттық ғылыми кеңестің шешімдер апелляциясы институты – апелляциялық комиссия құрылады, оның құрамында жетекші ғалымдар, сарапшылар және мемлекеттік органдардың өкілдері болады.

Айта кетейік, соңғы 5-7 жылда ғалымдар гранттарды бөлу кезінде тап болатын проблемалар туралы мәлімдеді, ғылыми жобаларды таңдаудың ашық еместігін, кеңестердің біліксіз құрамын, сараптама нәтижелерін елемеуді атап өтті. 2015-2017 жылдарға арналған байқау нәтижелері бойынша ҰҒК-ның 40-тан астам мүшесі грант иегерлері атанды. Жанжал 2018-2020 жылдарға арналған гранттарды бөлу кезінде де болды. «Ақ жол» депутаттары екі жағдайда да ғылымды дамытуға бөлінген бюджет қаражатын бөлу кезінде сыбайлас жемқорлыққа қатысты жағдайларды тергеуді талап етті. 

ҚДП бұл шешімдер ғылымды дамытуда және қазақстандық ғалымдарды қолдауда маңызды қадам болады деп есептейді.

«Ақ жол» партиясы мен оның парламенттік фракциясы сайлау алдындағы бағдарламаны іске асыру және өз сайлаушыларының мүдделерін қорғау жөніндегі жұмыстарды жалғастыруда.