Жасанды интеллектіні дамыту – жаңа заман талабы

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың халыққа жолдауында көтерілген мәселелер Тұрақты дамудың барлық 17 бағытын қамтыды. Жолдауда негізінен құрлықтың экожүйелерін және су ресурстарын ұтымды пайдалану, климаттың өзгеруі, инклюзивтік өсу және экономикалық өзгерістер, жаһандық серіктестік, ресурстарды жұмылдыру, технологиялар, әлеуетті арттыру, сауда мәселесіне басымдық берілді.

Президент жолдауында көтерілген өзекті мәселенің бірі – ІТ технологияларды дамыту. Жолдауда Мемлекет басшысы «Маңызды стратегиялық міндетіміз – Қазақстанды ІТ мемлекетке айналдыру» деп атап өтті. Сондай-ақ үкіметке жасанды интеллектіні дамытуды тапсырып, білікті мамандар дайындау қажеттілігін айтып, «Кемінде үш белгілі жоғары оқу орны жасанды интеллект саласына қажетті кадр даярлаумен және зерттеулер жүргізумен айналысуы керек», – деді.

Бүгінде ақпараттық технологиялар, жасанды интеллект саласында қажетті мамандарды дайындаумен айналысып жатқан қазірдің өзінде үш емес, одан да көп университетті айтуға болады. Алматыда Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ мен Қ.Сәтбаев университеті және СДУ, ҚБТУ, ХАТУ сияқты жоғары оқу орындары нарыққа білікті ІТ мамандарын шығарып отыр. Сондай-ақ соңғы жылдары АЭжБУ мен АТУ өзінің техникалық, материалдық базасын жылдан-жылға жетілдіріп, болашақ ІТ мамандарына «сен оқимын деп келсең, мен оқытуға дайынмын» деп барлық шарт-жағдайын жасап отыр.

Маман дайындау ісімен бірге, жасанды интеллект бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары да өзіндік нәтиже беруде. Оның бәрін тізіп айтар болсақ, бір жазба емес, бірнеше мақала болатын шығар. Тек соның бір-екеуін атап өтейін. Осы салада үлкен зерттеулер жүргізіп отырған Ғылым ордасына қарасты Ақпараттық және есептеуіш технологиялар институты мамандарының еңбектері «Скопус» базасындағы журналдарда жиі жариялануда. Институт директорының ғылым жөніндегі орынбасары Өркен Мамырбаев сынды ғалымдардың жасаған қазақша аудиомәтінді текске айналдыратын қосымшасы қазір көптеген журналистердің көмекші құралына айналды.

Оқу орындарын айтар болсақ, Қазақ ұлттық университетінің ақпараттық технологиялар факультеті Ақпараттық жүйелер кафедрасының ғалымдары да түрлі тақырыпта ғылыми зерттеулермен айналысуда. Машиналық аударма саласы бойынша өз мектебін қалыптастырған профессор Тукеев Уалшер мырза мен Диана Рамазанқызы бастаған шәкірттері нәтижелі еңбек етуде. Кафедра басшысы Шынар Жеңісбекқызы мен Батырхан Омаров бастаған ғалымдар да ЖИ саласы бойынша бірнеше PhD докторларды дайындауда. Аталған ғалымдардың бәрі жылда бірнеше ғылыми жобаларды орындап, web science, Scopus базаларына ғылыми мақалалары жариялануда. Мысалы, Батырхан Сұлтанұлының Scopus базасына енген журналдарда қазірге дейін 66 мақаласы жарық көрген.

Білікті ІТ мамандарын дайындауда мемлекеттік грант жақсы бөлінуде. Енді жоғары оқу орындары соған сай материалдық базалары жетілдірілуі тиіс. Президенттің жолдауда айтқан Қазақстанды ІТ мемлекетке айналдыру жоспары орындалады деп үміттенеміз.

Құрметқан ТҰРДЫБЕК,

 Ақпараттық жүйелер кафедрасының

аға оқытушысы