БІЗДІҢ ҮЙДІҢ ЖАРЫҒЫ

Отбасы – бұл сүйіспеншілікке, түсіністікке және қауіпсіздік сезіміне толы сөз. Әр адамның өмірінде қамқорлық, сүйіспеншілік, мейірімділік ерекше орын алады. Бұл сөздердің түсінігін біз отбасымыздан аламыз. Ал жақын және бізге қымбат адамдар болмаса, біздің өміріміз өзінің жарқындығын, байлығын және жан-жақтылығын толығымен жоғалтады. Себебі, отбасы – нағыз байлық, ал отбасы мүшелері сенің нағыз өміріңнің мәні. 

Мен үшін отбасы анамнан басталады. Ол менің ішкі әлеміме және дүниетанымыма үлкен әсер еткен адам. Жақсы болуыма себепкер жан. Анам көрегендігін көрсете отырып, отбасымыздың әр мүшесіне қолайлы жағдай жасайды. Ол кісінің арқасында үй жылу мен жайлылыққа толы. Ал әкем біздің ертегідей өмір сүруімізге мүмкіндік жасайды. Өйткені, отбасы – өз еңсесі мен бақыты, қуанышы мен мұңы бар жылы ұя. Ал жауапкершілік, өзара көмек, бір-бірімізге қамқорлық пен сенім, біздің отбасымызда мен бағалайтын және мақтан тұтатын бірегей әл-ауқат пен шексіз бақыттың аурасын тудырады. Ал отбасыдағы құндылықтар туралы айтып өтсек…

Отбасы әрқашан адам өмірінің құндылықтары арасында ең маңызды орындардың бірін алады. Әр адам үшін отбасының, баспананың болуы өте маңызды. Мықты отбасы жылулық, жайлылық пен тыныштық береді. Өйткені, үйде бізді жақсы көреді және күтеді. 

Отбасы құндылықтары – адамның адамға деген сүйіспеншілік пен қамқорлыққа толы қарым-қатынасы және бұл құндылықтар кез келген адамның өмірін құрайтын ең маңызды іргетасы. Тұлғаның қалыптасуы отбасында басталады: себебі, отбасылық құндылықтар тұтас табиғаттың үйлесімді дамуы үшін қажетті дағдыларды қалыптастырады. Отбасында ең маңыздысы не? Бұл сұраққа нақты жауап беру өте қиын. Махаббат? Түсінушілік пе? Қамқорлық пен бірге болу ма? Немесе, мүмкін, жәй жақсы материалдық жағдай жетеді ме? Әлде отбасылық дәстүрлерді қатаң сақтау ма?

Өз ойымша, отбасы мен отбасы құндылықтары әрқашан бір-бірімен тығыз байланысты және бір-бірінсіз болмайды. Егер отбасы мүшелері бір-біріне түсінушілікпен қарамаса, онда отбасылық құндылықтар да автоматты түрде мағынасын жоғалтады. Кез келген отбасы үшін отбасы құндылықтарының тізімі шексіз санын қамтиды. «Біз ұйымшыл болуымыз қажет», «жоқ, жай ғана бірге уақыт өткізу, бұл жеткілікті» немесе «отбасымызда ең алдымен тәртіп!». Яғни біздің әрқайсымызда берік және тату отбасын құрудың негізін нығайтуға көмектесетін отбасылық құндылықтар туралы нақты түсінігіміз бар және ол әртүрлі. Моральдық-этикалық принциптерді білу отбасының әрбір мүшесіне деген сенім мен сенімді арттыруда маңызды рөл атқарады. Бұны ұмытпаған жөн. Және тағы бір маңызды нәрсе ол маңыздылық пен қажеттілікті сезіну. Отбасының әрбір мүшесі өзін жақсы көретінін, бағалайтынын, қажет екенін білуі маңызды. Тату отбасы болса да, отбасының әрбір мүшесіне кеңістік пен еркіндік беру керек. Отбасы – бұл «ерекше» жағдайларсыз, мерекелерсіз жиналатын жер, бұл сіз қиындыққа ұшырағанда қайтып келетін, сізді қабылдайтын, тыңдайтын, қолдау көрсететін, көмектесетін қауіпсіз жер. 

Махаббат: бұл басты отбасы құндылығы. Ол жақын адамдарға деген жақсы қарым-қатынастан, оларға көрсеткен қамқорлықтан, қорғаудан және үнемі жандарында болуға ұмтылудан көрінеді. Сүйіспеншілікке толы отбасы әрдайым бақытты болады және әрқашан гүлденеді. 

Сенім: отбасы адамдарының бір-біріне сенуі және балаларды солай тәрбиелеуі. Кез келген қиындықты, сәтсіздіктерді, кез келген тәжірибені сіз отбасыңызбен бөлісуіңіз керек. Олардың қолдауы мен сенімін сезіну өте маңызды.

Өзара түсіністік: бір-біріңізді жақсы түсіну, жан-жарыңыз бен немесе балаларыңыздың мүдделері мен ұмтылыстарын құрметтеу және бағалау маңызды. Қолдау сезінген адам тек рухани дамып қана қоймай, спортта да мансапта да көтеріледі және үлкен жетістіктерге жетеді. 

Адалдық: махаббат байланыстарының беріктігінің тағы бір мықты кепілі. Кез келген қиындықтар мен сәтсіздіктерге қарамастан, қайғыда да, қуанышта да жақын адамымен бірге болуға дайын болу. Бұл қасиет адам бойында сөзге, іске адалдық, достықта адалдық сияқты қасиеттерді бала кезінен қалыптастырады. 

Және де сыйластық. Ол әрбір отбасы мүшесіне көрсетілу қажет. Сыйластық бар жерде береке де болады. Жақсылық пен жамандық әрқашан бірге жүреді ал жастайынан балаға оны үйрете білу маңызды. Барлық нормаларды, мінез-құлық ережелерін бала ата-анасынан немесе ата-әжесінен алады. Олардың мысалдары бойынша ол үйренеді, тәжірибе алады, мінез-құлық үлгісін және басқаларға деген көзқарасы қалыптасады. Сондықтан балаларды тәрбиелеу, олардың бойына өте жастайынан ережелерді сіңіру қажет. Отбасылық құндылықтар ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер. Бұл адамдардың ортақ үйде бірге сезінетін нәрсе, отбасын берік ететін, сіз әрқашан қайтып оралуға, қолдау мен жайлылық алуға болатын қауіпсіз баспанаға айналатын орын. Әлеуметтанушылар, психологтар және педагогтардың пікірінше, отбасы мүшелерінің өзара сүйіспеншілігімен қатар отбасын біріктіретін және оны біртұтас тұтас ететін ол отбасылық дәстүрлер. Кейбір отбасылық дәстүрлердің ұзақ тарихы бар және ұрпақтан-ұрпаққа беріледі. Бұл дәстүрлерге отбасылық мұралар – құжаттар, естеліктер, хаттар, марапаттар жатады. Олардың әрқайсысы жақындарының, жақындарының өмірі мен істерінің айғағы. Жәдігерлерге ұқыптылықпен қарау – ұрпақтардың адамгершілік күшінің, идеялық сенімінің, рухани сабақтастығының қайнар көзі. Отбасы – ошақтың жылуы, бір-бірінің тірегі, көмегі, күш-қуаты. Барлық отбасы мүшелерінің пікірі құрметтелетін, олар оны тыңдайтын, әрқашан махаббат, мейірімділік пен түсіністік атмосферасы орнайтын отбасының болуы қандай тамаша. Олар ең қиын сәтте көмектесуге дайын және үйлесімділік орнаған жер. Әке ананы жақсы көретін және құрметтейтін жерде, ал анам оған өз жылуын, нәзіктігін береді және барлығына қамқорлық жасайды. Мұнда балалар ата-аналарын құрметтеп, жақсы көреді және барлық жағынан көмектеседі.

Отбасы – бұл тағдырдың үлкен сыйы, оны бағалап, қастерлеп, сүю қажет!

Аружан МҰРАТ,

№20 орта мектептің

11 сынып оқушысы

М.Түймебаев ауылы

 Іле ауданы 

Алматы облысы