Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері басқа елдермен салыстырғанда қаншалықты қуатты

Әлем күрделі экономикалық және саяси өзгерістер кезеңінен өтуде. Украинадағы соғыс геосаяси жағдайдың шиеленісуінің басты көрсеткіші болып табылады. Нәтижесінде дүние жүзіндегі елдер қорғаныс қабілетін арттыру үшін әскери бюджеттерді ұлғайтуға көбірек бейім. Осыған байланысты редакциямыз қай мемлекеттердің ең қуатты армиясы бар екенін және олардың фонында Қазақстанның қалай көрінетінін қарастырып көруді шешті.

Наурыздың басында Reuters ақпарат агенттігі Еуропалық Одақ қару-жарақпен қамтамасыз ету мен әскери технологияларды дамытуда тәуелсіз болу үшін қорғаныс шығындарын ұлғайтпақшы деп хабарлады. Тиісті бөлім ЕО-ның 2021-2027 жылдарға арналған бюджетінде пайда болады. Осы мақсаттарға 13,1 млрд еуро қарастырылған, бұл барлық шығындардың 1,2% құрайды.

Наурыздың соңында Джо Байден 2022 жылы АҚШ қорғаныс бюджетін 773 миллиард долларға дейін ұлғайту жоспарланып отырғанын мәлімдеді. Ол Конгресс ел қауіпсіздігі тарихындағы ең үлкен инвестицияны қолдауы керек екенін атап өтті. АҚШ президенті қорғаныс бюджетінде НАТО-ны қолдауға және Еуропадағы әскери тежеуді күшейтуге 6,9 миллиард доллар бөлу қарастырылғанын айтты.

Қытай да мызғымауда, оның билігі ұлттық қорғаныс шығындарын 2022 жылы 7,1%-ға, 229 миллиард долларға дейін ұлғайтуды көздеп отыр.

Ресей жыл сайын дерлік әскери шығындарды ұлғайтып келеді. Тек биылғы жылдың өзінде Ұлттық қорғаныс бөлімі бойынша қаржыландыру 3,5 триллион рубльден астам (43,7 миллиард доллар) немесе бюджеттің 15 пайызын құрады.

Әлемдегі қай армиялардың жауынгерлік әзірлігі жоғары екенін бағалау үшін GFP (Global Fire Power) зерттеу компаниясының Әскери күш рейтингі бар. Рейтинг 50-ге жуық параметрді ескереді, оның ішінде әскери қызметкерлердің саны, техникалық жарақтандыру деңгейі, қаржыландыру көлемі, заманауи технологияларды пайдалану дәрежесі және т.б. Қаңтарда 2022 жылғы рейтинг шығарылды: алғашқы үш орынды дәстүр бойынша АҚШ, Ресей және Қытай алады. Айтпақшы, Украина армиясы бірден үш қатарға көтеріліп, 140-тың ішінде 22-орынға ие болды. Қазақстан 64-ші орында, елдің әскери қуаты бір жылда өзгерген жоқ.

Сонымен қатар, Қазақстан қорғаныс саласына жұмсалатын қаржыны да ұлғайтып отыр. Мәселен, 2021 жылы олар 10,9%-ға өсіп, 744,7 млрд теңгеге (1,7 млрд доллар) жетті. Республикалық бюджетке сәйкес, биылғы жылы әскери шығындар 10 пайызға дерлік артып, 859 миллиард теңгені (1,8 миллиард доллар) құрайды. ҰҚШҰ күштерінің қатысуы талап етілетін Қазақстандағы қаңтар оқиғасынан кейін Президент Тоқаев Қазақстан армиясын реформалауды, сондай-ақ оның қару-жарағын жаңартуды бастауды тапсырды.

«Әскерлерде әлі де кеңестік кезеңдегі қару-жарақтың көп бөлігі бар», - деп қынжылады ол. Қаңтар айының ортасында Премьер-Министр Әлихан Смайылов Қорғаныс министрлігіне мүдделі органдармен бірлесіп, қарулы күштерді реформалау, сондай-ақ армияның қорғаныс қабілетін түбегейлі арттыру бойынша ұсыныстар әзірлеуді тапсырған болатын.