«Ақ жол»: Салықшылар халықты тонамай, офшорлардағы миллиардтарды қайтарсын

ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Мақсат Раманқұлов Қаржы министрі Е. Жамаубаевқа депутаттық сауал жолдап қарапайым еңбек адамдарын тонамай, жемқорларды жүгендеп, халықтан ұрланған миллиардтарды офшорлардан қайтаруы керек деп мәлімдеді.

"Қазақ үні" депутаттық сауалдың толық мәтінін ұсынады. ***

Соңғы айда Үкіметтің және Сіздің министрліктің әртүрлі ресми өкілдері азаматтардың мобильді аударымдарына салық салу туралы бірнеше қайшы пікір тудыратын мәлімдемелер жасаған болатын.

Сонымен қатар, бұл бастама кәсіпкерлердің кірістерін жасыруға және бейресми кәсіпкерлікті анықтауға қарсы күрес ретінде түсіндірілуде.

«Ақ жол» депутаттық фракциясының кәсіпкерлердің салық төлеу міндеттеріне дауы жоқ.

Алайда қандай да бір себептермен фискалдық органдар тағы да бір сұрақтан өзге сұраққа көшіп отыр. Алаяқтарды адрестік анықтаудың орнына «кең ауқымды» әдіспен әрекет етуді жөн көреді, яғни барлығын бір оқпен атпақшы – адал кәсіпкерлерге де, жосықсыз кәсіпкерлерге де, тіпті азаматтардың бір-біріне аудармаларына салым салмақшы.

Жинақталған тәжірибе бойынша, қоғам да, кәсіпкерлер де шенеуніктердің тәуекелдерді бағалау арқылы қандай да бір айқын белгілер бойынша аударманың бизнеске төленетін төлем екенін және студентке ата-аналық көмек екенін анықтай алады деген анықтамаға сенбейді.

Осы уақытқа дейін, тәуекелдерді басқару жүйесіне ондаған жыл өткеннен кейін, жүздеген азаматтар өздеріне тиесілі емес автомобильдер немесе жылжымайтын мүлік үшін, тіпті бірнеше жыл ішінде жиналған айыппұлдармен салық хабарламаларын алуда. Адамдарға ұзақ уақыт бұрын төлеп қойған салымдары үшін елден шығуға тиым салынады. Ал ол салымдарды сот орындаушылары ешкімге айтпастан белгілейді, төлем жасалғаннан кейін де бірден жоймайды. Мысалы, 2019 жылы Мәжіліс салық қызметкерлерінің жеке тұлғаларға салынатын салықтар бойынша 700 млн теңге берешек және олар бойынша 7 млрд теңге айыппұл мен өсімпұл негізсіз есептелгенін анықтады.

Пандемия бүкіл елге денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қорғау саласындағы отандық цифрландырудың сәтсіздігін көрсетті.

Сіздерде де жағдай одан жақсы деп ойламаймыз.

Бұл сегменттегі жалпы бақылау, әсіресе егер ол карточкалар мен электрондық әмияндарды бұғаттаумен және басқа да тыйым салу шараларымен байланысты болса, ал отандық салық төлеушілер басқа ештеңе білмейді, мұндай шаралар тек қаржы секторындағы цифрландырудың беделін

түсіре алады. Бұл бөлшек сауданы электронды төлемдерден бас тартуға және ескірген қолма-қол банкноталарға оралуға мәжбүр етеді.

Бұл тәсіл шағын және орта бизнес айналымына, әсіресе апатты құлдырау жағдайындағы халыққа қызмет көрсету саласы үшін одан да қауіпті, атап айтқанда ол бірінші кезекте зардап шегетін болады.

Егер салық органдары алаяқтарды ұстап, бюджетті толықтырғысы келсе, онда адал еңбекпен табатындардан талап етпей, жемқорларды ұстап алып, адамдардан ұрланған қаражатты оффшорлық шоттардан қайтару керек.

Біз осы идея авторларының логикасына таң қалып отырмыз.

Мемлекет басшысы шағын және микробизнесті салықтан босатады, ал фискалдар пандемияға қарамастан аман қалғандарды жоюға дайын.

Сонымен қатар, бұл тәсіл қарапайым адамдарға әділетсіз, өйткені пайдаға салық салынуы керек. Ал азаматтардың картадасындағы ақша салық ұсталып қойған жалақы немесе банктерге қайтарылуы керек несиелер.

Айта кетейік, мұндай идея алғаш рет екі жыл бұрын айтылған болатын, сол кезде 2019 жылғы 13 қарашада «Ақ жол» фракциясы өзінің сауалында мұндай әрекеттерді қатаң сынға алды.

Кейінірек Мемлекет басшысы бұл мәселені күн тәртібінен мүлдем алып тастауды тапсырды, өйткені жедел аудармалар жүйесінің ыңғайлылығының арқасында ол халық арасында танымал бола бастады.

Сондай-ақ, кез-келген жағдайда салықтың жаңа түрін енгізу кәсіпкердің оларды тауарлар мен қызметтердің бағасына ауыстыруына әкелетінін ескеру қажет. Демек, мұндай шара қарапайым азаматтарға әсер етпейтіні туралы МКК-нің дәлелдері шындыққа сәйкес келмейді.

Қайта атап өтейік, «Ак жол» фракциясы кәсіпкерлердің міндетті салықтарына ешқандай дау айтпайды.

Сонымен бірге, кез-келген салық салу экономикалық тұрғыдан негізделуі керек, бірақ жаңа бастама туралы ақпарат негізсіз және келтірілген дәлел сынға төтеп бермейді.

Осыған байланысты, «Ақ жол» ҚДП депутаттық фракциясы онлайн аударымдарға салық салу жоспарлары, сондай-ақ нақты экономикалық есептеулер мен оны енгізу негіздері туралы ресми түсіндірме беруді сұрайды.

Құрметті,

«Ақ жол» фракциясының депутаттары