КӨП ҚОРҚЫТАДЫ

Қазақтың мұңы көп, зары шексіз... Үнсіз емеспіз: Абай аңыраған, Шәкәрім шерленген, Мағжан мұңайған, Махамбет айқайлаған, Мұстафа езілген, Жұбан жылаған, Мұқағали еңіреген... Дауысымыз естілер емес, үніміз еленер емес. Өйткені, ат төбеліндей азбыз! «Жалғыздың үні шықпас, жаяудың шаңы шықпас»... Жан-жағымыз қаптаған жау: жайра­­ған қытай, ормандай орыс, өзендей өзбек... Жаудың бәрі құмырсқа­дай көбейіп жатыр: биліктері қолдап, егіздеп тууда. саясат демеп, сырттан төгілуде... Ал, біз болсақ, «Нұрлы көш» деп жалаулатып-алаула­тып, ақырында, қоламсасы қалды. Осыдан жиырма жыл бұрын қазақ еркіндік туын тіккенде, біздер балаша қуансақ, жат жерде, бөтен елде жүрген қазақтар еңіреп-еңкілдеп жылап еді... Жетімсіреген сәбидей жалтақ күн кешкен қандастарымыз ата-баба­сы­ның туған топырағына оралатын­ды­ғына кәміл сенді. Бірақ, жұртына қайт­қан бауырларымызды біз лайық­та қошеметпен, шын жүрек, шынайы пейілмен қарсы алмадық. Ол-ол ма, «оралман» дейтін орамсыз айдар тақтық, үкіметтің аз-маз тиын-тебенін бопсалап алдық, «орысша білмейсің» деп кеудесінен итердік, «ата-бабаң сатқын» деп сандалдық, тиісті төл­құжатын тегін бермей, саудалап-сат­тық... Ең арғысы, өткен ғасырдың 50-60 жылдары қазіргі қазақтың атақты қаламгері, сол кездегі қылшылдаған қайсар жас Қабдеш Жұмәділовтың жалғыз өзінің бір-ақ түнде қытай-кеңес шекарасынан қазақ топырағына 200 мың қазақты өткізіп жіберген ерен ерлігін – бүгінгі құзыреті күшті әлеуетті үкімет жиналып-жабылып істей алмады... Қазақ тәуелсіздігінің 21 жылында Қазақ Еліне небәрі 1 миллионға же­тер-жетпес жұртымыз жетті. Қара­ңызшы: жалғыз адам 1 түнде 200 мың адам өткізеді, ал, күллі билік орындары 21 жылда 1 миллион ғана адамды жет­кі­зеді!.. Қаб-ағаңның көші атпен, түйемен, арбамен, күймемен, жаяу-жалпы өт­се, қазір көк жүзіндегі әуе лайнерлері жібек орамал кепкенше, қазақ топы­рағына табан тірейді... Айтып-айтпай не керек, біз сонда астана салуға, Азияда өткізуге, Ха­лықаралық ұйымдарды басқаруға, Дүниежүзінің діндерін «біріктіруге», ЭКСПО ұйымдастыруға, саны мен шеті жоқ басқосулар шақыруға қы­руар қаржы жұмсаймыз да, қазақты тарихи отанына қайтаруға ақша тап­пай қалдық па?!. Ендеше, біздің «50 мықтының қа­сындамыз» дейтін бос мақтан, құр кеудеміз күлімсі сасып қалған жоқ па?!. Қабдеш көкем: «Әлде, сырттағы біреулерге қазақтың көбейгені қажет­сіз бе?» депті. Мен айтар едім: орысқа да, қытайға да, американ мен ағыл­шынға да қазағыңның көбейгенінің көк тиындық құны жоқ. Қазақтың көбейгені – жалғыз ұлт­қа ғана қажет! Қазақтың қатарының қарайғанына ынталы жалғыз жұрт – қазақтар!!! Біз сабырлылығымызбен мақта­найық, бірақ, селқостыққа салын­байық! Әлемді бүгін қаржы дағдарысы қысса, ертең тағдырдың не сыйлай­тыны белгісіз... Қазақтың көші тез арада жаңа екпінмен, тың серпінмен жандануы тиіс. Қазақтың жастарының ертерек отау құрып, кем дегенде, 7 перзентті болуын материалдық-моральдық тұр­ғыда қолдап-қуаттайтын Ұлттық бағ­дарлама әзірленіп, шұғыл жүзеге асуы керек. Қазақ жастарын түгел жұмыс­пен қамтамасыз етіп, кәсіптік, жо­ғар­ғы білім алуларына қомақты жеңіл­діктер жасалынып (жылдық оқу ақы­ларын 3-4 есе арзандату арқылы), басым бөлігін мемлекеттің есебінен тегін оқытпай болмайды. Ауылды оятудың, өркендетудің, шаруашылықтарын ұйымдастырудың қамына кірісу қажет. Тозған ауыл, азған қазақ өркениетке ілесе алмайды. Жастарды пәтерлермен, үйлермен тегін қамтамасыз етудің әдістері мен тәсілдері терең қарастырылған тұжы­рымдамалар жасау – күттірмейтін аса маңызды мәселе... ...Қазақтың келешегі – өз қо­лын­да, ал, қаптаған дұшпаны – қасында... Дұшпаннан қорықпай, жаудан сескенбей ертеңге жетіп, ұрпақ өсі­ріп, өсіп-өнудің жалғыз кепілі – қа­заққа жылдам өсу, тез көбею. Әйтпесе, «Көп қорқытады, терең батырады» дегенді естен шығарсақ, тіршілігіміз түгел бекер болады, ертеңнің баяны жойылады...                                           Құлтас ДОСТАН