2017 ж. 30 наурыз
5647
1
Заман талабы деп ұзын шашты қылтитып кесіп, басқа түске бояп, сәнге ілескеніміз рас. Алайда, ұзындығы тілерсектен соғатын бұрымды қыздарды көргенде әттеген-ай деп қалатынымыз жасырын емес. Baq.kz агенттігінің Қарағандыдағы меншікті тілшісі өңірдегі шашы ұзын аруды тауып, шаш өсірудің құпиясын сұрап білген еді.
Қазақ халқы әйелдердің ұзын шашын ерекше бағалаған, сондықтан да қазақ қызы шашын өсіріп, бұрым қойған. Шолпы тағылған сұлу қос бұрым нәзік жандылардың көркін одан әрі еселей түсетін құндылықтардың бірі. Алайда, уақыт өткен сайын қазақ қыздарының шашы қысқарып, бұрымдылардың саны азайды. Қазір шашы ұзын қыздарды сирек кездестіретіндігіміз жасырын емес. Сондай бұрымды келіншектің бірі Әсем Жанжолқызы. Қарағандының Жаңарқа ауданы, Атасу ауылында тұратын келіншек ұзын шашты өсіру мен оны күтіп-баптаудың сырымен бөліскен еді.
«Шашымды ес білгелі өсіріп келемін. Анамның да шашы ұзын. Ұзын шаш отбасылық үрдіс десем де болады. Тұрмыс құрғаннан кейін де жұбайым шаштымды кеспеуімді өтінді. Алайда, тұңғышымды өмірге әкелгеннен кейін шашым қатты түсіп, жұқарып бара жатқандықтан 20-30 сантиметрге қидым. Егер сол уақытта қимағанда бұдан да ұзын болар ма еді. Жалпы ұзын шашты өсірудің, оны күтіп-баптаудың өзіндік сыры болады. Шашымды аптасына екі рет бұлақтың суымен жуамын. Ауылда тұрғандықтан бұлақтың суын табу қиындық тудырмайды. Сондай-ақ, дала шөптерінен жасалған арнайы тұнбамен шаштың түбін майлаймын. Бұл шаштардың қатаюына, жылтырап әдемі көрінуіне таптырмас құрал. Жылына бір рет ұшталған ұштарынан қиып отырамын. Бұл шаштың бұзылмай, дұрыс өсуіне септігін тигізеді», - дейді қолаң шаш иесі.
Шашының ұзындығы 1,5 метрден асатын бұрымды келіншек ұзын шаштың артықшылығы оның әдемілігінде дейді. Дегенменде, қолаң шаштың өзіндік кемшіліктері бар екендігін де жасырмайды.
«Қолаң шаш әрбір қыздың көркіне көрік қосып, оның топтың арасында дараланып тұруына себеп болады. Алайда, ұзын шаштың кері жақтары да бар. Біріншіден, шаш өсіп, ұзарған сайын оның салмағы да көбейе береді. Шаштың салмағының ауырлығынан басым төмен тартып, ауырады. Екіншіден, шашымды жайып жіберетін болсам көпшіліктің көзі бірден түсіп, ауырып қаламын. Сондықтан да, адам көп жиналған жерлерге шыққанда шашымды жинап немесе өріп қоямын», - дейді Әсем.
Қолаң шаш иесінің айтқанының жаны бар секілді. Қазақтар қыз баланың шашына ерекше мән бере отырып, ұзын шашты жайып жүрмеуді қадағалаған. «Шаштың арасына шайтан жиналады» деп шашты жаюға тыйым салған. Оның тағы бір себебіне ер кісі қайтыс болған уақытта әйелдер шашын жайып жіберіп жоқтау айтатын болған. Шашыңды қима, жайма, отқа, жерге тастама деген тыйымдар осыдан қалса керек. Бүгінгі күні ұзын шаш иелері бұл әдет-ғұрыптар мен тыйымдарды ескермей, ұзын шашын жайып жіберіп жатады. Осы орайда бұрым дегеннің не екенін білмей, қолаң шашым бар екен деп жайып жіберуге құмар қыздардың қылығының ерсі екендігін айтқымыз келеді.
Жібек МҰҚАШЕВА
