Қытайда еліне оралғысы келген қандастарымыз жаппай сотталуда

Қазанның 17-күні Алматыда "Қытайдағы қандастарымыздың қыйсынсыз тергеуге алынып, жаппай сотталуда"  деген тақырыпта баспа сөз маслихты өткен еді . Баспа сөзге Расул Жұмəлі, Марат Тоқашбай сяқты ұлт жанашырлары мен Қытайда себепсіз сотталған қандастарымыздың жақын туыстары қатысты. Басты себеп: қандастарымыздың Қазақстанға келгеісі келгені үшін немесе Қазақстандағы туған-туыстарымен қабарласқаны үшін жаппай тергеуге алынып, алды сотталып жатқаны айтылды.

Бұл жағдай былтырға дейін Қытайдың Тибет аймағын басқарған ЧынШуанГо-ның 2016 жылы тамызда ШыңЖаң (СУАР) деп аталатын, құрамында Алтай, Тарбағатай, Іле аймақтары кіретін, негізінен Қазақтар көп шоғырланған, өңірге басшы болып келуінен басталды. Бұған дейін Қытайдағы қандастарымыз екі елдің өзəра достық қарым-қатынасы негізінде Қазақстанға еш кедергісіз, заңды түрде емін-еркін келіп-кетіп тұрған еді, олардың біразы қоныс аударып та үлгерді.

Осы жылдың басынан бастап Қытайдың ШҰАР, негізінен Қазақтар тұратын аймағында, тұрғындардың ең алдымен шетелге шығатын төлқұжаттарын жаппай жинап, олардың Қазақстанға шығуына тиым салған. Бұрын Қазақстанға туысқаншылап немесе саяхаттап барған кез-келген Қазақты тергеуге алып, оларды "саяси үйрену" дейтін үйрету орталықтарына апталап, айлап жіберіп отырған. Ал сол «тәрбиелеу орталықтарында» өз мұддесін қорғап, қарсылық көрсеткендерді түрлі жаламен бірнеше жылға еш себебсіз, олардың туыстарына ескертпестен, жабық түрде соттап жатыр.

Қазақстанда оқып жатқан жастарды қайта шақырып, оларды Қазақстанда оқуына тиым салды, егер олар бармаған жағдайда Қытайдағы ата-анасы мен туыстарына қысым жасаған. Сотталғандардың ішінде көзі ашық зиялы қауымда, өмір бойы мал баққан малшы қауымда бар, олардың алды 12-13 жылға, арты 1 жылдан сотталған, кейбіруі əлі өкімі шықпай түрмеде жатыр.

Ал Ислам дінін əлемдегі 4 үлкен діннің бірі ретінде мойындап, осы күнге дейін мұсылмандар тұратын өңірлерде мешіт-медресе салып, университ ашып берген Қытай өкіметі, аяқ астынан өмір бойы имам болған, Қазақ молдаларын, мешітте уағыз айтып, неке оқығаны үшін түмеге алып жатыр, осыған дейін екі имамды 《өзін өзі өлтірді》- деген атпен қыйнап өлтірген. Ал олардың мəйітін туыстарына ашқызбай, жудырмай арнаулы жасақпен көміп болғанша бақылап тұрған. Тіптен, қазақтардың салт-дастүрлері мен әдет-ғұрыптарына ашық шеткеу қойып, олардың бір-біріне амандасуына, бір-бірін ауыз ашар, науырыз қатарлы мерекеге шақыруға тиым салып отыр.

Қысқасы, осы сотталғандардың жалғыз ғана себебі - олар тарихи отаны болған Қазақстанға көшкісі келген əрі туыстарымен байланыста болғаны, Қазақстанға туысшылап және саяхаттап барғаны ғана...

Осы баспа сөзден кейін белсенділер Қазақстанның құзырлы органдарына, осы Қытайдағы қандастарымызды халықаралық және екі ел арасындағы дипломатиялық байланыстар негізінде оларды қорғау туралы АРЫЗ жазып жолдады, егер оданда нәтиже шықпасаі одан ары БҰҰ сияқты халықаралық ұйымдарғада дейін жеткізуды мақсат етіп отыр.

Осы орайда осыған дейін Қытайдағы қандастарымыздың жағдайына алаңдап, оларды осы зұлымдықтан арашалауға түрлі баспасөз маслиқаты, іс-шаралар өткізіп, шырылдап жүрген жастарға және қолдаушыларға алғысымыз шексіз! Алла ол жастарға осы ұлт үшін жасаған игі істеріне мол сауаптан жазғай!

Ұлттың ұлы мүддесінде бірге болайық - Алаш баласы!

Оразұлы Қыдырəлі,

Кәсіпкер

Қазақ үні

Қытайда еш себепсіз сотталған Қазақтар тізімі:

№	Аты жөні	Туылған жылы	Мекен-жәйі	Сотталу себебі	Сотталған мерзімі
1	Акимат Имам		ҚХР Мори ауданы	Мешіт салдырған	Өзін-өзі өлтірді деп түрмеде өлтірген
2	Өмірұзақ Мақан	1980ж	ҚХР Баркөл ауданы	Екі інісін қамағанда артынан сұрап барған	Жергілікті полиция қызметкерлері ұрып өлтірген
3	Зейнолла Рақыжан	1963	ҚХР Бұратала, Арасан ауданы	Қазақстан тыңшысы	13 жылға сотталған Жалғасты 1 жылға соттаған
4	Қасымбайұлы Жарқынбек	1961ж	ҚХР, Бұратала қаласы	Қазақстанға балаларын жіберген және көп келген	10 жылға сотталған
5	Қабыл Имам	1955	ҚХР Үрімжі ауданы	Қазақстаннан қазақша дінни кітәптар алған	8 жылға сотталған
6	Манат		ҚХР, Көктоғай	Қазақстандағы туыстарымен сөйлескен	10 жылға сотталған
7	Бағдал Жеңісхан	1963	ҚХР Үрімжі ауданы	Көші-қон топтарында елді Қазақстанға үгіттеген	10 жылға соттаған
8	Дәуітхан Тергесіз	1973	ҚХР, Бұратала Арасан ауданы	Қазақстанға көшпекші болған	12 жылға сотталған
9	Берікхан Доланхан	1960	ҚХР Дөрбілжін ауданы	Ислам діні бойынша неке оқыған	10 жылға сотталған
10	Салықұлы Сарқытжан	1978	ҚХР Мори ауданы	Қазақстан және Туркияға барған	10 жылға сотталған
11	Кәкенұлы Құрманбек	1979	ҚХР Шауешек, Толы ауданы	Көші-қон топтарында болған	10 жылға сотталған
12	Ерсін Бекзат	1982	ҚХР ШауешекДөрбілжін ауданы	Қазақстандағы туыстарымен сөйлескен	10 жылға сотталған
13	Анарбекұлы Кенжебек	1986	ҚХР Бұратала қаласы, Далда ауылы	Қазақстанға көп барған, Қазақстан тыңшысы	10 жылға сотталған
14	Серік Еркеш	1987	ҚХР Қорғас ауданы	Қазақстанға көшпекші болғаны үшін	5 жылға сотталған
15	Мұратханқызы Салтанат	1996	ҚХР Алтай Жеменей ауданы	Қазақстанда оқығаны ұшін	05.2017 ден бастап түрмеде отыр
16	Өмірәлі Бекен	1972	ҚХР Үрімжі қаласы	Қазақстан азаматы, себепсіз	03.2017 жылдан бастап түрмеде отыр
17	Қалқыман Мағаз	1984	ҚХР, Алтай, Көктоғай ауданы	Інісі Туркияда оқып, Қазақстанға барғаны үшін	1 жылға сотталған
18	Әрынғазыұлы Санат	1981	ҚХР Арасан ауданы	Көші-қон тобында болғаны үшін	2017 жылы маусым айынан бері түрмеде отыр
19	Кенжеболатқызы Алтынгүл	1997	ҚХР жеменей ауданы	Медресседе оқығандығы үшін	2017 жылы сәуір айынан бері түрмеде отыр
20	Ермек Мүсілімұлы	1983	Мори ауданы Дұңшың қалашығы, Жишылаң қыстағында	себепсіз	2017ж сәуір айынан бастап қамауда отыр
21	Досан Бейсенбекұлы	1987	Құлжа ауданы	Медресседе оқығандығы үшін	2017 ж науырыз айынан бастап қамауда отыр
22	Сағыныш Мейрамбекұлы	1981	ҚХР Арасан ауданы	Қазақстанға көшу ойы болған	2017ж 6 айдан бастап түрмеде отыр
23	Оқан имам	1968	ҚХР  Қаба ауданы	Мешітте уағыз айтқаны үшін және неке оқыған	10 жылға соттаған
24	Серік Қалибек	1975	ҚХР  Жың ауданы	Қазақстанға көшу ойы болған	2017ж мамыр айынан бастап түрмеде отыр
25	Мейрамбек Бекен	1980	ҚХР Алтай қаласы	Қазақстанға көшу ойы болған	2017ж маусым айынан бастап  түрмеде отыр
26	Гүлзира Ауелхан	1977	ҚХР Құлжа ауданы	Қазақстанға көшу ойы болған	2017ж маусым айынан бастап  түрмеде отыр
27	Нұржан Ахметжан Имам	1980	ҚХР Нылқы ауданы	Мешітте заңды түрде имам болып қызмет істеген	4 жылға сотталған
28	Қуаныш Имам	1975	ҚХР Мұңғолкүре ауданы	Мешітте заңды түрде имам болып қызмет істеген	8 жылға сотталған
29	Кенжебай Алихан имам	1972	ҚХР  Күнес ауданы	Мешітте уағыз айтқаны үшін және неке оқыған	5 жылға сотталған
30	Нұрлыбай Қоңырбай имам	1974	ҚХР  Жеменей ауданы	Мешітте уағыз айтқаны үшін және намаз үйреткен	10 жылға сотталған
31	Талғар (оқушы)	1991	ҚХР  Күнес ауданы	Қазақстанда оқығаны үшін	2017 жылы маусым айынан бастап түрмеде отыр